Μιχάλη, σε καλωσορίζω στην καλύβα. Θα ήθελα να ξεκινήσουμε τη συνέντευξη με μια σύντομη δική σου αυτοπαρουσίαση: Που γεννήθηκες, που και τι σπούδασες, τι δουλειές έχεις κάνει, ποια είναι η οικογενειακή σου κατάσταση και ό,τι άλλο νομίζεις ότι θα ενδιέφερε τους εν δυνάμει ψηφοφόρους σου.
Γεννήθηκα «στα» Σέρρες το 1958 και από 3 ετών ζω στη Θεσσαλονίκη. Ο πατέρας μου, αγωνιστής του ΕΑΜ, καταγόταν από το Βόιο Κοζάνης ενώ η μητέρα μου καταγόταν από προσφυγική οικογένεια της Ανατολικής Θράκης.
Δούλεψα για πολλά χρόνια ως δημοσιογράφος και ερευνητής ενώ παράλληλα παρέδινα μαθήματα δημοσιογραφίας και οικολογίας. Σπούδασα νομικά (ΑΠΘ), έκανα ένα μεταπτυχιακό στην Κοινωνική Οικολογία (Η.Π.Α.) και πρόσφατα έδωσα εξετάσεις για άσκηση δικηγορίας.
Εκλέγομαι ως νομαρχιακός σύμβουλος Θεσσαλονίκης από το 1998 με τη νομαρχιακή και δημοτική κίνηση «Οικολογία -Αλληλεγγύη».
Είμαι ιδρυτικό μέλος των Οικολόγων Πράσινων, μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου και επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου, όπως και το 2004.
Ανήκω στη γενιά της μεταπολίτευσης και του δυναμικού μαθητικού κινήματος, αναπτύσσω οικολογική και ανθρωπιστική δράση από το 1975, με έντονη συμμετοχή στο αντιπυρηνικό και το συνοικιακό κίνημα, υπήρξα ιδρυτικό στέλεχος και πρόεδρος της Ένωσης για την Ποιότητα της Ζωής –Ε.ΠΟΙ.ΖΩ. (1978-82) της Οικολογικής Κίνησης Θεσσαλονίκης (1982 -www.ecology-salonika.org), του Κέντρου Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων, του Κέντρου Πληροφόρησης και Τεκμηρίωσης για θέματα ρατσισμού, ξενοφοβίας, οικολογίας και μη βίας «Αντιγόνη» (www.antigone.gr) και ενεργός στο καταναλωτικό κίνημα (www.gmostop.org), στην περιβαλλοντική εκπαίδευση (ΠΕΕΚΠΕ), στο αντιρατσιστικό και στο γονεϊκό κίνημα.
Είμαι παντρεμένος με τη φιλόλογο–αρχαιολόγο Όλγα Δημητρίου και έχουμε δύο αγόρια, 10 και 15 ετών.
Το μεγάλο θέμα του τελευταίου καιρού για τους Πράσινους της Ευρώπης είναι το Green New Deal. Θα ήθελες να μας δώσεις τις βασικότερες, τις πιο σημαντικές προτάσεις αυτής της πολιτικής ιδέας για τη χώρα μας, όπως τις έχουν επεξεργαστεί οι Οικολόγοι Πράσινοι; Υπάρχει κάποια σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση με διακηρυγμένες πολιτικές των προηγούμενων χρόνων;
Πρόκειται για μια γενική συμφωνία και συναίνεση προς άμεσες, εφικτές και εφαρμόσιμες προτάσεις. Βασική ιδέα του Πράσινου New Deal είναι να απαντήσουμε στην κρίση με δράσεις που υπηρετούν τη βιωσιμότητα, αναθερμαίνουν την οικονομία και δημιουργούν «πράσινες» θέσεις εργασίας. Στην ελληνική πρόταση, που επεξεργαστήκαμε στους Οικολόγους Πράσινους, βλέπουμε δύο βασικές «εκτροπές» από την πολιτική της κυβέρνησης:
· Του Πακέτου των 28 δις ευρώ, προς τη χρηματοδότηση απλών πολιτών για προγράμματα μόνωσης κτιρίων, για ηλιακές στέγες και για συμμετοχή σε συνεταιρισμούς μικροεπενδυτών σε ΑΠΕ.
· Του τομέα της οικοδομής, προς τη μόνωση των υφισταμένων κτιρίων χωρίς απαιτήσεις για επιπλέον οικοδομήσιμη γη.
Στην πολιτική μας απόφαση (ΠΡΑΣΙΝΗ ΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ) καταθέτουμε προτάσεις για μικρές και μεγάλες πράσινες επενδύσεις με δεκάδες δράσεις για την ενέργεια, το νερό, τα δάση, την ποιότητα ζωής, τις μεταφορές, τον τουρισμό. Βασική ιδέα: να δώσουμε σε κάθε πολίτη τη δυνατότητα να επενδύσει στην πράσινη στροφή επεκτείνοντας σε όλους τις ευνοϊκές ρυθμίσεις για τις εταιρίες, να βάλουμε τις βάσεις για ένα τομέα Οικονομίας των Πολιτών, παράλληλα με το κράτος και τον ιδιωτικό τομέα, να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής στις πόλεις και τους οικισμούς, να δημιουργήσουμε επειγόντως τις απαραίτητες υποδομές για ανανεώσιμη ενέργεια και απεξάρτηση από το αυτοκίνητο. Όλα αυτά χωρίς να σπρώχνουμε τη χώρα σε υπερχρέωση, και χωρίς να κλείνουμε το δρόμο για ακόμη πιο ριζικές αλλαγές στην οικονομία.
Αυτά δεν τα λέμε για πρώτη φορά. Σε μια κρίσιμη στιγμή για την παγκόσμια οικονομία, οι Πράσινοι επανέφεραν αυτές τις προτάσεις ως συνολική διέξοδο στην οικονομική κρίση και ήδη μέρος τους άρχισε ήδη να εφαρμόζεται, ακόμη και από αυτούς που είναι υπεύθυνοι για την κρίση. Πρόκειται για ημίμετρα, αφού χωρίς τους Πράσινους δεν είναι δυνατό να αλλάξουν ριζικά οι πολιτικές.
Σε τι διαφέρει το Green New Deal των Οικολόγων Πράσινων από την Πράσινη πολιτική του ΠΑΣΟΚ; Αν είναι δυνατόν, με δυο-τρία συγκεκριμένα παραδείγματα. Θα ήθελα έναν ιδιαίτερο σχολιασμό – αντιπαράθεση με τις θέσεις του ΠΑΣΟΚ ειδικά για τα θέματα της βιολογικής γεωργίας και των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Κατ’ αρχήν χαιρετίζουμε οποιαδήποτε φιλοπεριβαλλοντική εξέλιξη στις προγραμματικές θέσεις άλλων κομμάτων. Και καταλαβαίνουμε όλοι ότι το φαινόμενο αυτό, που συμβαίνει έντονα την τελευταία περίοδο και στη ΝΔ, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στην παρουσία των Οικολόγων Πράσινων, που πιέζει τα κόμματα να βελτιώσουν το οικολογικό τους προφίλ.
Αυτό που παρουσίασε όμως το ΠΑΣΟΚ είναι απλώς ένα μη δεσμευτικό πλαίσιο διαλόγου. Επιπλέον, δεν υπάρχει εκδοχή πράσινης ανάπτυξης συμβατή με τις θέσεις του ΠΑΣΟΚ για την εκτροπή του Αχελώου, τα γήπεδα γκολφ σε άνυδρες περιοχές ή τους νέους αυτοκινητοδρόμους στον Υμηττό, ούτε με τις θριαμβολογίες για τον Ολυμπιακό Σχεδιασμό του 2004, που είχε χαρακτηριστεί παράδειγμα προς αποφυγή από τις διεθνείς περιβαλλοντικές ΜΚΟ. Να σημειώσουμε και το ότι οι προτάσεις του ΠΑΣΟΚ υπόσχονται πακτωλούς ευημερίας, σαν να αρκεί μια αλλαγή κυβέρνησης για να βγούμε από την πολύπλευρη κρίση. Παράλληλα, υπόσχονται και πράγματα που ήδη υπάρχουν: πώς σας φαίνεται ως προοπτική το «ανώτατος χρόνος πρόσβασης σε στάση δημόσιας συγκοινωνίας τα 10 λεπτά από όποιο σημείο της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης»;
Από τις 4000 λέξεις της σχετικής ομιλίας του Γ. Παπανδρέου, στη βιολογική γεωργία δεν αφιερώθηκε ούτε μια. Στη 16σέλιδη περίληψη των προτάσεων αναφέρεται μόνο η «πιστοποίηση των βιολογικών προϊόντων» ως μέσο «για να κερδίσουμε μεγαλύτερο μερίδιο στις αναπτυγμένες αγορές». Για την ενέργεια, τέλος, παρουσιάζεται ως κοσμογονία η δέσμευση του ΠΑΣΟΚ να εφαρμόσει τις δεσμεύσεις που ήδη ανέλαβε ο… κ. Σουφλιάς, όταν οι ανάγκες για το κλίμα απαιτούν τουλάχιστον 50% πιο φιλόδοξους στόχους.
Ωστόσο, οι Οικολόγοι Πράσινοι στην Ελλάδα υιοθετούν το Πράσινο New Deal και μέσα από τη δική τους ιδιαίτερη προοπτική και φιλοσοφία, που ίσως είναι περισσότερο ριζοσπαστική από άλλα συγγενικά ευρωπαϊκά κόμματα και σίγουρα πιο ριζοσπαστική από άλλα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Αυτό γιατί, ναι μεν θέλουν να εκμεταλλευτούν όσες ευκαιρίες παρέμβασης αφήνει το σημερινό οικονομικό σύστημα, αλλά ο κύριος στόχος τους εντοπίζεται σε μια ριζική αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης, μακριά από το φανατισμό των οπαδών της ελεύθερης αγοράς και αυτών του κρατισμού, πιο κοντά στα τοπικά και προσαρμοσμένα στο περιβάλλον πρότυπα οικονομικής δραστηριότητας, με έμφαση στις συλλογικές, αλληλέγγυες και κοινωνικές μορφές. Μακριά από τις αυταρχικές επιβολές των μεγάλων πολυεθνικών, τη συγκέντρωση του πλούτου σε ελάχιστους επικυρίαρχους και τη στυγνή εκμετάλλευση ανθρώπων και περιβάλλοντος. Με πολύ κριτική για τις αδιέξοδες νοοτροπίες της «αέναης ανάπτυξης», που δεν λαμβάνει υπόψη τα περιβαλλοντικά όρια. Με πολύ κριτική για τις εξίσου αδιέξοδες νοοτροπίες του παραγωγισμού, που τόσο έχουν υπνωτίσει την Αριστερά.
Εκτός από τα προβλήματα που έχουν σχέση με το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή κλπ, ποια νομίζεις ότι είναι τα σημαντικότερα θέματα στην πολιτική αντζέντα σήμερα, για την Ευρώπη και την Ελλάδα;
Η Ευρώπη θα πρέπει να αναλάβει τον ιστορικό της ρόλο να προβάλει ένα θετικό παράδειγμα και για τις άλλες περιοχές του πλανήτη, ένα είδος ηθικού και δίκαιου προτύπου σε αντίθεση με το πρότυπο «ωμής δύναμης», που προωθούσε η θεοκρατική διοίκηση Μπους στην αντιπαλότητά της με την εξίσου «ωμή δύναμη» των θεοκρατικών ισλαμιστών φανατικών. Και γι’ αυτό πρέπει να δοθεί περισσότερη έμφαση στις αξίες τις διπλωματικής συνεννόησης, του σεβασμού του διεθνούς δικαίου και των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της εμβάθυνσης της δημοκρατίας ώστε να αποτελεί καθημερινή πρακτική για κάθε πολίτη και να επεκταθεί και στον τομέα των οικονομικών αποφάσεων. Αλλά και στα περιβαλλοντικά ζητήματα πρέπει να δοθεί πολύ περισσότερη έμφαση από τις οικτρές επιλογές της διοίκησης Μπαρόζο.
Όσο για την Ελλάδα, δυστυχώς η διοίκηση Καραμανλή αφήνει πίσω πραγματικά ερείπια, λόγω της κακοδιοίκησης, της ατολμίας και της προσκόλλησής της σε ξεπερασμένες και οπισθοδρομικές επιλογές. Προτεραιότητα αποτελεί η ανόρθωση της οικονομίας και η στήριξη των φτωχότερων στρωμάτων για να ξεπεραστεί η κρίση που ξέσπασε λόγω των νεοφιλελεύθερων φληναφημάτων. Ο ίδιος ο Καραμανλής, όταν πρωτοανέλαβε την εξουσία, προώθησε τα προνόμια και τις επιδοτήσεις στους οικονομικά ισχυρούς, υπό την επήρεια των επικίνδυνων ιδεολογημάτων ότι έτσι θα περισσέψουν περισσότερα ψίχουλα για τους φτωχούς. Θα πρέπει να αλλάξει άρδην αυτή η πολιτική και ο τρόπος σκέψης και να ξαναβρούμε μορφές αλληλεγγύης που υπήρχαν στην ελληνική κοινωνία πριν μερικές δεκαετίες και τις σύντριψε η νοοτροπία του εγωιστικού κυνηγητού του κέρδους. Η κατάρρευση της κοινωνικής συνοχής μπορεί να αντιστραφεί αν ξαναβρούμε ευφυείς τρόπους να ενισχύσουμε την οικονομική δραστηριότητα στα χαμηλότερα δυνατά επίπεδα (το ατομικό, οικογενειακό, τοπικό), στα πλαίσια της συλλογικότητας, της αλληλεγγύης και της κοινωνικής και περιβαλλοντικής ευθύνης, την καινοτομία, ιδιαίτερα σε φιλοπεριβαλλοντικές κατευθύνσεις, τον εθελοντισμό και την κοινωνική προσφορά, την κινητοποίηση για περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα.
Στις συζητήσεις που γίνονται για τη δημιουργία ευρωστρατού ή άλλης δύναμης ασφάλειας, στα πλαίσια της ΕΕ, θα υποστηρίξεις τη δυνατότητα ένοπλης επέμβασης εκ μέρους της ΕΕ σε τρίτη χώρα σε εξαιρετικές περιστάσεις (πχ για ανθρωπιστικούς λόγους) ή αυτό είναι κάτι που σε βρίσκει αντίθετο; Ποια είναι η θέση των Ο-Π;
Οι Οικολόγοι Πράσινοι είναι αντίθετοι στις στρατιωτικές επεμβάσεις. Η προσωπική μου άποψη αντιτίθεται σε κάθε πόλεμο και για οποιαδήποτε αιτία (ανθρωπιστική, επαναστατική, ιδεολογική). Κάθε ανθρώπινη ζωή πρέπει να τυγχάνει αδιαπραγμάτευτου σεβασμού. Οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να συνεννοούνται χωρίς να σφάζονται. Θα ήθελα στα πλαίσια της Ε.Ε. και του ΟΗΕ να δημιουργηθεί μια δύναμη ταχείας μη βίαιης επέμβασης σε περιοχές έντασης, περίπου κατά το παράδειγμα αντιμιλιταριστών ακτιβιστών στην ισραηλοπαλαιστινιακή διαμάχη. Η περίπτωση της αμερικανίδας Ρέητσελ Κόρυ, που βρήκε τραγικό θάνατο από ισραηλινή μπουλντόζα, όταν προσπάθησε να βάλει το σώμα της ασπίδα σε ανυπεράσπιστους Παλαιστίνιους, μου δημιουργεί ιδιαίτερη συγκίνηση.
Καταλαβαίνω ότι οι Γερμανοί Πράσινοι έχουν αλλάξει ορισμένες από τις αρχικές τους πεποιθήσεις σχετικά με τον πόλεμο και τη μη βία, αλλά οι Έλληνες Οικολόγοι Πράσινοι όχι. Κατανοώ ότι στην προοπτική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης κάποιοι εντάσσουν και τη δημιουργία ευρωπαϊκού στρατού, που θα αποδεσμεύσει τα κράτη της Ευρώπης από τον εναγκαλισμό του ΝΑΤΟ και θα επιτρέψει τη μείωση ή και την κατάργηση των εθνικών στρατών, την εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία κλπ. Είμαι όμως διατεθειμένος να επιμείνω στις αρχές της μη βίαιης επίλυσης των διαφορών και εντός του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος, ώστε να υπάρξει μια επιστροφή στις γνωστές ριζοσπαστικές πράσινες απόψεις.
Και βέβαια, είναι απαράδεκτη η κατηγορία ότι οι Πράσινοι δήθεν στήριξαν τους βομβαρδισμούς του 1999 στη Γιουγκοσλαβία. Η κρίσιμη είδηση που δεν είχε παρουσιαστεί τότε στα ελληνικά ΜΜΕ, ήταν ότι οι Ευρωπαίοι Πράσινοι είχαν καταδικάσει με συντριπτική πλειοψηφία τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ (όπως και τις πρακτικές του Μιλόσεβιτς). Οι Φίσερ και Κον Μπεντίτ, σε σύμπλευση με πολλά αριστερά κόμματα, αντιπροσώπευαν στο θέμα αυτό μόλις 4 από τα 31 Πράσινα κόμματα της Ευρώπης. Τη σχετική απόφαση είχε πάρει τότε η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Πράσινων Κομμάτων (E.F.G.P.), που μετεξελίχθηκε το 2004 σε Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα (http://www.greens.org/s-r/20/20-17.html).
Στην Ευρώπη των 27 ή στη μελλοντική με τους ακόμα περισσότερους εταίρους, οι αποφάσεις πρέπει να παίρνονται με απλή ή έστω αυξημένη πλειοψηφία – και τα μειοψηφούντα κράτη να τις εφαρμόζουν υποχρεωτικά ή θα πρέπει να διατηρηθεί η αρχή της ομοφωνίας, όπως ισχύει σήμερα;
Οι θέσεις των συνεδρίων μας κάνουν λόγο για αντικατάσταση του βέτο στην Ε.Ε. από ενισχυμένες πλειοψηφίες. Θέλουμε περισσότερη, αλλά και καλύτερη, πιο δημοκρατική Ευρώπη, που να μην είναι έρμαιο των ισχυρών ελίτ.
Ένα από τα θέματα που απασχολούν τους Ευρωπαίους πολίτες είναι η συνεχής διόγκωση της ευρω-γραφειοκρατίας, η οποία τείνει να δημιουργήσει ένα δικό της, αυτόνομο, στρώμα υψηλά αμειβομένων στελεχών και υπαλλήλων, το οποίο θέτει ως κύριο στόχο τη δική του ευημερία και τα προνόμια. Θεωρείς ότι αυτή η διαπίστωση είναι υπερβολική; Αν όχι, πως μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα;
Η διαπίστωση αυτή στηρίζεται σε ορισμένα πραγματικά γεγονότα και αποτελεί μια διάσταση της απόστασης που χωρίζει την Ε.Ε. από τους Ευρωπαίους πολίτες. Για να αντιμετωπιστεί θα χρειαστεί μεγαλύτερη διαφάνεια και περισσότερη επαφή των αξιωματούχων με τους πολίτες κάθε χώρας. Επίσης, ήδη έγινε συζήτηση για τον αριθμό των υπαλλήλων και το ύψος των αμοιβών στο Ευρωκοινοβούλιο, που άρχισαν να μειώνονται. Και βέβαια, επιδιώκουμε την ουσιαστική ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Ευρωκοινοβουλίου και τον αντίστοιχο περιορισμό του ρόλου της γραφειοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ένα σοβαρό θέμα για την Ευρώπη είναι οι σχέσεις της με το ΝΑΤΟ. Με δεδομένο ότι δεν υπάρχει καμιά σοβαρή απειλή για τις ευρωπαϊκές χώρες, καθώς η Ρωσία είναι εταίρος και πολλά μέλη του τέως Συμφώνου της Βαρσοβίας είναι ήδη μέλη της ΕΕ, νομίζεις ότι θα ήταν σωστό για το ΕΠΚ να ξεκινήσει μια καμπάνια για τη διάλυση του ΝΑΤΟ και την απεξάρτηση της άμυνας και της ασφάλειας της Ευρώπης από τις ΗΠΑ;
Συμφωνώ απολύτως. Ωστόσο, πρέπει να δούμε τις έννοιες της άμυνας και της ασφάλειας σε ένα ευρύτερο και πιο πολιτικό πλαίσιο, ώστε να μειωθούν οι εντάσεις και η αναγκαιότητα για εξοπλισμούς.
Αυτή την εποχή στο Ευρωκοινοβούλιο γίνεται συζήτηση για την ευρωπαϊκή προοπτική μιας σειράς από χώρες, μεταξύ των οποίων και η FYROM. H θέση που υποστηρίζουν πολλοί ευρωβουλευτές, ανάμεσά τους και μέλη του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος, είναι η αποσύνδεση της έναρξης ενταξιακών συνομιλιών από την εύρεση συμβιβαστικής λύσης στο θέμα του ονόματος. Αυτό σημαίνει καταρχήν ξεκίνημα των διαδικασιών ένταξης της FYROM με το όνομα Δημοκρατία της Μακεδονίας και, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις κάποιων, de facto αναγνώριση της FYROM από την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, με το όνομα Δημοκρατία της Μακεδονίας. Αν ήσουν τώρα ευρωβουλευτής ή αν το θέμα επανέλθει σε λίγους μήνες που θα είσαι, ποια στάση θα κρατούσες και σε ποιες αποφάσεις των συλλογικών οργάνων των Ο-Π θα είναι βασισμένη αυτή η στάση;
Από τις 12 Μαρτίου, η αποσύνδεση είναι επίσημη τελική θέση της ολομέλειας του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, με μεγάλη μάλιστα πλειοψηφία από όλες σχεδόν τις πολιτικές ομάδες. Κατά συνέπεια είναι απίθανο να ξανασυζητηθεί το θέμα αυτό σχετικά σύντομα.
Η έκθεση προόδου, τώρα, αναφέρεται ρητά στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, οπότε οι εκτιμήσεις για de facto αναγνώριση, από Ελλάδα ή Ε.Ε., με άλλο όνομα είναι μάλλον αβάσιμες.
Αν πάντως τεθεί ξανά το θέμα στο ευρωκοινοβούλιο, θεωρώ λογικό να συζητηθεί προηγουμένως η στάση μου στο Πανελλαδικό Συμβούλιο των Οικολόγων Πράσινων. Πέρα από τις θέσεις των συνεδρίων μας για αντικατάσταση του βέτο στην Ε.Ε. από ενισχυμένες πλειοψηφίες, θα σταθμιστεί και το ενδεχόμενο η σύνδεση της FYROM με την Ε.Ε. να εξυπηρετεί και ζωτικά ελληνικά συμφέροντα.
Ας πάμε στην Κύπρο. Κάποιοι βουλευτές του ΕΠΚ προωθούν στην ΕΕ μια αντίληψη που κάνει λόγο για άρση της πολιτικής απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων. Θα ήθελα να μας περιγράψεις τη δική σου άποψη για τη λύση του Κυπριακού, η οποία θα εκφραστεί στο Ευρωκοινοβούλιο: λύση με βάση το ευρωπαϊκό κεκτημένο ή λύση με μόνιμες παρεκκλίσεις από αυτό και άσκηση πολιτικής πίεσης στους Ε/Κ για να την αποδεχτούν; Πχ, ως προς τα πλήρη δικαιώματα των Ε/Κ στις περιουσίες τους. Και ακόμα, σήμερα το Κυπριακό μπορεί να χαρακτηρισθεί κυρίως ως πρόβλημα εισβολής και κατοχής, με ευθύνη της Τουρκίας ή έχει μεταβληθεί σε κάτι διαφορετικό;
Για το Κυπριακό θα ήθελα να παραθέσω τη δεσμευτική θέση των Οικολόγων Πράσινων, όπως εκφράζεται στις προγραμματικές θέσεις του 2007: «Εμμένουμε στην προοπτική συναινετικής λύσης βασισμένης στις αποφάσεις του ΟΗΕ, στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, αλλά και στα σημεία που είχαν δεχθεί οι δύο πλευρές, για τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης διζωνικής ομοσπονδίας των δύο κοινοτήτων».
Σε ορισμένες περιπτώσεις οι Ευρωπαίοι Πράσινοι έχουν πάρει θέσεις, που στην Ελλάδα έχουν προκαλέσει αρνητικές αντιδράσεις. Εκτός από το θέμα της FYROM και το Κυπριακό, αναφέρω τη ζώνη εναέριου ελέγχου FIR Αθηνών και το θέμα της εισβολής των Ισραηλινών στη Γάζα. Όπως επίσης, ειδικότερα θέματα, άμεσου οικολογικού ενδιαφέροντος, όπως λ.χ. τα μεταλλαγμένα, που οι Γερμανοί Πράσινοι (όταν συγκυβερνούσαν), δέχθηκαν τις εν λόγω καλλιέργειες στη χώρα τους. Έχει δημιουργηθεί η εντύπωση σε κάποιους φίλους των Ο-Π, ότι ο διεθνισμός των Ο-Π και οι υποχρεώσεις τους προς την κοινή πράσινη πολιτική των Ευρωπαίων Πράσινων, τους αναγκάζει πολλές φορές, να μην μπορούν να εκφράσουν «το δικό τους εγχώριο λόγο». Θα επιδιώξεις να αυτονομηθείς, σε αυτά ή σε άλλα θέματα, στο Ευρωκοινοβούλιο, μέσα στη συγκεκριμένη Πράσινη Ομάδα (όταν η ηγεσία της, σε κάποια θέματα, δεν θα συμφωνεί με τους Ο-Π); Θα θέσεις θέμα βέτο σε κάποια απόφαση ή ξεχωριστής παρουσίασης, της διαφορετικής ενδεχομένως άποψης των Ελλήνων Οικολόγων Πράσινων;
Χρειάζεται, βέβαια, να διευκρινίσω ότι ούτε οι Ευρωπαίοι Πράσινοι ούτε οι Παγκόσμιοι Πράσινοι αποτελούν κάποιου είδους Κομιντέρν, με δεσμευτικές αποφάσεις για τα κόμματα - μέλη. Δημοκρατικός συγκεντρωτισμός δεν υπάρχει ούτε στην ομάδα των Πράσινων ευρωβουλευτών: γίνεται μια αναζήτηση κοινού τόπου, όμως καθένας και καθεμιά καθορίζει τη δική του ψήφο και λογοδοτεί μόνο στο κόμμα με το οποίο εκλέχθηκε. Οι Οικολόγοι Πράσινοι έχουν σίγουρα το δικό τους βηματισμό, που στηρίζεται και στη διαφορετική φάση ανάπτυξης του πράσινου κινήματος στην Ελλάδα. Αυτονόητο είναι λοιπόν ότι, όπου διαφωνούμε με άλλους Πράσινους, ψηφίζουμε τη δική μας θέση και όχι τη δική τους. Το ίδιο ακριβώς κάνουν και τα άλλα Πράσινα κόμματα. Η πολιτική κουλτούρα των Πράσινων, όμως, είναι να αναζητούν συνθέσεις και να εξασφαλίζουν ευρύτερες πλειοψηφίες, σε μια προσπάθεια να επηρεάσουν έστω και λίγο τις εξελίξεις.
Να διευκρινίσω όμως εδώ ότι για τους Πράσινους κυκλοφορούν και αρκετοί μύθοι: Για τη Γάζα ζήτησαν από την αρχή το πάγωμα της εμπορικής συμφωνίας Ε.Ε. -Ισραήλ (στην οποία μάλιστα είχαν ήδη αντιταχθεί), αλλά και την άρση του οικονομικού αποκλεισμού. Για τα μεταλλαγμένα στη Γερμανία, όρισαν ως προϋπόθεση την ασφάλιση του καλλιεργητή για απεριόριστη ευθύνη αποζημιώσεων για επιμολύνσεις: μια τέτοια ασφάλεια έχει βέβαια απεριόριστο κόστος, και νομίζω ότι ως τώρα δεν έχει βρεθεί ασφαλιστική εταιρία να την προσφέρει, οπότε η «αποδοχή των μεταλλαγμένων» παραμένει μάλλον εικονική.
Αυτή τη στιγμή, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες, οι Ο-Π δεν έχουν συσπειρώσει το σύνολο του ιστορικού οικολογικού χώρου, που έχει ανά καιρούς δραστηριοποιηθεί, σε διάφορά θέματα. Πολλά στελέχη βρίσκονται αδρανοποιημένα. Ποιες είναι εκείνες οι συμφιλιωτικές ενέργειες που έχεις κατά νου, ώστε να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή συσπείρωση;
Ο ιστορικός χώρος της πολιτικής οικολογίας βρίσκεται σήμερα περισσότερο συσπειρωμένος όσο ποτέ άλλοτε και χαίρομαι που έχω συμβάλλει κι εγώ προσωπικά σ’ αυτό. Αυτό είναι μια συνέπεια της ενεργητικής και ανοιχτής (χωρίς μισαλλοδοξίες, υπεροψίες και μικρομεγαλισμούς) παρουσίας μας. Έχει ιδιαίτερη σημασία το ότι έχουν συσπειρωθεί άτομα και στελέχη με διάθεση συνεργασίας και συνεννόησης, χωρίς να θέτουν όρους και μάλιστα μακριά από την κοινή συνισταμένη που έχει διαμορφωθεί με πολλή προσπάθεια. Αυτή η συσπειρωτική κίνηση συνεχίζεται ακόμη και τώρα, με άτομα που έχουν μακρά πορεία στα οικολογικά πράγματα, όπως ο αντιπρύτανης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου της Αθήνας Λεωνίδας Λουλούδης και ο εκδότης του περιοδικού «Οικοτοπία», Σταύρος Υφαντής. Οι προσπάθειές μας για μεγαλύτερη συσπείρωση, ωστόσο, δεν σταματούν ενώ ιδιαίτερη χαρά μας δίνουν και οι πολυάριθμες νέες περιπτώσεις πολιτών που ενδιαφέρονται και ενεργοποιούνται για την πολιτική οικολογία στα πλαίσια του κόμματός μας.
Επίσης, θεωρώ θετικό το γεγονός ότι καταφέραμε να δημιουργήσουμε μια σαφή διάκριση με γραφικότητες τύπου Βεργή ή οργανώσεις με πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά, όπως κάποιες που υπήρχαν στους Οικολόγους Εναλλακτικούς πριν 20 χρόνια, αλλά σήμερα κινούνται στο χώρο της λεγόμενης «πατριωτικής» αριστεράς και συμπλέουν χωρίς ενδοιασμούς με άτομα και οργανώσεις της ακροδεξιάς.
Είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρο ότι αυτή τη στιγμή οι Οικολόγοι Πράσινοι, σύμφωνα με τις έρευνες που δημοσιεύονται, συσπειρώνουν ένα εκπληκτικό σε σχέση με τις δυνάμεις τους ποσοστό ανήσυχων πολιτών, με τους οποίους φιλοδοξούν να αναπτύξουν μονιμότερες σχέσεις.
Πως διαχειρίζονται οι Ο-Π τις φήμες που κυκλοφορούν για διαπλοκή τους με συμφέροντα; Ποιες συγκεκριμένες διαδικασίες ελέγχου και διαφάνειας έχουν καθιερωθεί και εφαρμόζονται για τους ίδιους τους Ο-Π αλλά και για τις ΜΚΟ στις οποίες δραστηριοποιούνται κορυφαία στελέχη τους;
Σε μια περίοδο που τα απανωτά σκάνδαλα απαξιώνουν την πολιτική, οι Οικολόγοι Πράσινοι αποτελούν μια ελπίδα για μια Ελλάδα με καθαρά χέρια. Γνωρίζουμε ότι όσο αυξάνεται η δύναμή μας τόσο θα αυξάνονται και οι κατηγορίες που θα μας απευθύνονται, τις περισσότερες φορές όχι ανυστερόβουλα. Η λάσπη που έχουμε δεχτεί για διαπλοκή με συμφέροντα συγκρίνεται μόνο με τις συκοφαντίες ότι οι οικολόγοι απελευθερώνουν φίδια, λύκους, ψύλλους κτλ.
Στο κόμμα μας υπάρχουν διαδικασίες οικονομικής διαφάνειας προσιτές σε όλους, που δεν υπάρχουν σε άλλα κόμματα. Υποστηρίζουμε, κατ’ αρχάς, την εφαρμογή από όλα τα κόμματα της οδηγίας της Ε.Ε. για τη διαφάνεια του πολιτικού χρήματος, που προβλέπει όλες οι εισφορές να είναι ονομαστικές, οι εισφορές πάνω από 500 ευρώ είναι δημόσια γνωστές και το maximum ποσό εισφοράς σε ένα κόμμα να είναι οι 12.000 ευρώ. Επιπλέον, στις αναλυτικές θέσεις μας για την αντιμετώπιση της διαφθοράς, προτείνουμε τα κόμματα να είναι υποχρεωμένα να τηρούν πλήρη λογιστικά βιβλία κατά αναλογία των νόμων που διέπουν την λειτουργία των ανωνύμων εισηγμένων εταιριών. Τα λογιστικά αυτά βιβλία να ελέγχονται από ορκωτούς λογιστές. Τα κόμματα να υποχρεούνται να αναρτήσουν τον ετήσιο ισολογισμό τους στο διαδικτυακό χώρο. Όλες οι ενισχύσεις στα κόμματα είτε στα ιδρύματά τους ή σε σχετιζόμενους με αυτά φορείς να γίνονται ονομαστικά (άρα όχι ανώνυμα κουπόνια) και να καταχωρούνται στο διαδικτυακό χώρο οι ενισχύσεις πάνω από 2000 Ευρώ ετησίως.
Όσο για τις περιβαλλοντικές ή άλλες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις -ΜΚΟ, τα όποια προβλήματα διαφάνειας υπάρχουν, ξεκινούν περισσότερο από μια αγωνία για την υπεράσπιση της αυτονομίας τους από διάφορες απόπειρες καπελώματος ή χειραγώγησης. Ωστόσο, όσο περισσότερο καθιερώνονται και κερδίζουν την αξιοπιστία τους, αυτές οι ανησυχίες υποχωρούν και οι συνθήκες βελτιώνονται. Διαδικασίες αντιμετώπισης έχουν ήδη υιοθετηθεί μέσα από το διάλογο μεγάλων περιβαλλοντικών οργανώσεων. Οι οργανώσεις ζητούν διαφάνεια και στα κριτήρια που χρησιμοποιούνται από τα διάφορα υπουργεία (και κυρίως το ΥΠΕΧΩΔΕ) για την παροχή χρηματοδοτήσεων, καθώς συχνά πέφτουν θύματα αθέμιτου ανταγωνισμού από πραγματικά διαπλεκόμενες οργανώσεις-σφραγίδες. Στα περιοδικά του οικολογικού χώρου έχει επίσης ανοίξει ένας τέτοιος διάλογος, ο οποίος καλό θα ήταν να αναβαθμιστεί, με καλοπροαίρετες πάντα διαθέσεις, για να φέρει και καλύτερα αποτελέσματα.
Δέχομαι το ότι οι δημοσιεύσεις ισολογισμών ή οικονομικών πεπραγμένων είναι ένα μέτρο που μπορεί να λύσει τέτοια προβλήματα. Οι κακοήθεις, όμως, πάντα μπορούν να βρίσκουν αφορμές να αμφισβητούν ακόμη και την εγκυρότητα τέτοιων στοιχείων. Όπως π.χ. πρόσφατα στην Κομοτηνή, όταν αυτοί που είχαν οργανώσει αντισυγκέντρωση έξω από το ξενοδοχείο όπου δίναμε συνέντευξη Τύπου για τον αειφόρο τουρισμό στη Θράκη, στην υπόδειξη μέλους μας πως είναι συκοφαντικό να διαδίδουν ότι κυκλοφορώ με παρακείμενη Πόρσε Καγιεν ενώ έχω Λάντα Νίβα, αυτοί δε δίστασαν να τη χρεώσουν σε συνεργάτη μου.
Πώς απαντάς στις επικρίσεις, ότι οι οικολόγοι εφαρμόζουν μια συντηρητική πράσινη πολιτική, που προσομοιάζεται με εκείνη των ΜΚΟ;
Κατ’ αρχήν, η δράση των ΜΚΟ δεν είναι a priori συντηρητική ούτε αυτές είναι ένα ενιαίο σύνολο. Υπάρχουν ΜΚΟ που κινούνται π.χ. στον χώρο της Εκκλησίας ενώ ακόμη και η ΟΝΝΕΔ έχει χρηματοδοτηθεί ως ΜΚΟ! Υπάρχουν και ΜΚΟ που δεν έχουν καν νομική υπόσταση αλλά μεγάλη δράση και στήριξη ενώ άλλες δραστηριοποιούνται με έντονο κινηματικό προφίλ, όπως η Οικολογική Κίνηση Θεσσαλονίκης.
Από την άλλη, αν ως συντηρητισμός εννοείται η προστασία όσων ελάχιστων έχουν απομείνει από τη φυσική και πολιτισμική μας κληρονομιά, όσων δεν ισοπεδώνονται από τον άπληστο νεοφιλελευθερισμό ή το βάρβαρο εθνολαϊκισμό, ε ναι, τότε μ’ αυτή την έννοια οι οικολόγοι είναι (και) συντηρητικοί: προσπαθούν να συντηρήσουν η να διασώσουν ό,τι έχει απομείνει.
Είναι γνωστό, βέβαια, ότι αρκετές ΜΚΟ έχουν συγκεκριμένους περιορισμούς στην πολιτική τους καθώς δεν θέλουν να χάσουν μέλη και υποστηρικτές που προέρχονται από διάφορους πολιτικούς χώρους. Απολύτως κατανοητό. Οι Οικολόγοι Πράσινοι, όμως, ήρθαν για να ξεπεράσουν αυτή την αδυναμία και να αρθρώσουν έναν πραγματικά δυναμικό, ρηξικέλευθο, συνθετικό και ριζοσπαστικό πολιτικό λόγο, που ήδη αγκαλιάζεται και από αρκετά στελέχη ΜΚΟ.
Τι πιθανότητες συνεργασίας των Ο-Π στις ευρωεκλογές ή στις επόμενες εθνικές εκλογές υπάρχουν με οργανώσεις όπως το Ουράνιο Τόξο;
Οι Οικολόγοι Πράσινοι έχουν αποφασίσει ήδη από το Μάρτιο του 2008 την αυτόνομη κάθοδό τους τόσο στις ευρωεκλογές, όσο και στις επόμενες εθνικές εκλογές.
Η τελευταία ερώτηση έχει να κάνει με την απουσία αντίδρασης των Οικολόγων Πράσινων σ’ ένα σοβαρό κρούσμα παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που συνέβη πρόσφατα στη FYROM. Εννοώ την απαγωγή από την αστυνομία και τον εγκλεισμό σε ψυχιατρική κλινική του νεαρού ιστορικού και ακτιβιστή Βασίλη Γκλιγκορίγιεβιτς, ο οποίος δημοσίευε στο διαδίκτυο επικριτικά κείμενα για τον εθνικιστικό μύθο που διακινείται και επικρατεί στη FYROM. Ασχοληθήκατε ως Οικολόγοι Πράσινοι με το θέμα και κρίνατε ότι δε αξίζει τον κόπο για περαιτέρω ενέργειες ή δεν σας απασχόλησε ως τώρα;
Για το γεγονός δεν είχαμε ιδιαίτερη πληροφόρηση αλλά θα είμαστε σε θέση να το συζητήσουμε και στη συνδιάσκεψη των Βαλκάνιων Πράσινων που θα γίνει στη Θεσσαλονίκη στις 15,16,17 Μαΐου. Είμαστε σε επαφή και με οργανώσεις όπως η Διεθνής Αμνηστία για να έχουμε μια πολύπλευρη και ψύχραιμη προσέγγιση. Σε αντίθετη περίπτωση, θα μπορούσε να γίνει περισσότερο ζημιά παρά καλό.
Βέβαια, μας ενδιαφέρουν και οι εθνικιστικοί μύθοι που διακινούνται και επικρατούν και στη χώρα μας. Και οι εθνικιστές όπου γης, έχοντας επιλεκτική μνήμη και αυτάρεσκες παρωπίδες, επιλέγουν να ασχολούνται μόνο με αυτά που συμβαίνουν έξω από τα σύνορά τους.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι έχουν ως πάγια θέση την καταδίκη κάθε αυθαίρετης εθνικιστικής ενέργειας ή καταπάτησης ανθρώπινων δικαιωμάτων, οπουδήποτε κι αν συμβαίνει αυτή.
Εδώ θα ήθελα να προσθέσω, όμως, και ότι ο αυταρχισμός της σημερινής εθνικιστικής ηγεσίας της FYROM αποδεικνύει -πέραν των άλλων- και την αποτυχία της αδιέξοδης ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, που τελικά ενίσχυσε το εθνικιστικό φαινόμενο στη χώρα αυτή. Στην αρχή της δεκαετίας του ‘90, όταν η Ελλάδα είχε ακόμη τη μοναδική ευκαιρία να εμφανιστεί ως παράγοντας σταθερότητας στα Βαλκάνια (και ως μοναδική χώρα-μέλος της Ε.Ε.), όχι μόνο άφησε να χαθεί η δυνατότητα για μια κοινά αποδεκτή σύνθετη ονομασία αλλά και έκανε ό,τι μπορούσε για να μετατρέψει έναν λαό και ένα κράτος από εν δυνάμει φίλο σε εχθρό.
Αρχικά υπολόγιζα ότι οι ερωτήσεις θα ήταν 6-7, αλλά προέκυψαν πολύ περισσότερες – και είναι πολλές ακόμα, που «κόπηκαν» για να μη γίνει η συνέντευξη υπερσιβηρικός. Ίσως τις δούμε στη συζήτηση και το σχολιασμό που θα γίνει στο μπλογκ. Σε ευχαριστώ για το χρόνο σου και εύχομαι το καλύτερο για τις ευρωεκλογές και στους Ο-Π και σε σένα προσωπικά.
Κι εγώ ευχαριστώ και θάθελα ένα τελευταίο προσωπικό σχόλιο. Είναι γνωστή η επιμονή μου σε ορισμένες πάγιες αρχές και θέσεις μου. Παρόλα αυτά, δέχομαι και ακούω τις καλοπροαίρετες παρατηρήσεις, ώστε να μπορέσω να εκπροσωπήσω καλύτερα μια ευρύτερη υπόθεση. Ωστόσο, πιστεύω ότι τα όποια μειονεκτήματά μου αντισταθμίζονται τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό από τη μακρόχρονη αφοσίωσή μου στην υπόθεση της οικολογίας και τη δουλειά που έχω κάνει γι’ αυτή την υπόθεση. Ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη και τη Χαλκιδική, οι αγώνες μου μαζί με τα άλλα μέλη της Οικολογικής Κίνησης Θεσσαλονίκης για την ποιότητα ζωής, τα δάση και τα προστατευτέα οικοσυστήματα, όπως η λίμνη Κορώνεια, είναι ευρύτερα αναγνωρισμένοι. Αυτούς και άλλους αγώνες σε πανελλαδικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο είμαι διατεθειμένος να τους μεταφέρω με εξίσου έντονη δουλειά και στο Ευρωκοινοβούλιο, στην περίπτωση που καταφέρουμε να εξασφαλίσουμε τα αντίστοιχα ποσοστά. Όπως δεν με πτόησαν οι προσωπικές θυσίες, οι δίκες, το επαγγελματικό κυνηγητό και οι συκοφαντικές επιθέσεις που έχω δεχτεί από ποικιλώνυμα συμφέροντα όλα αυτά τα χρόνια, έτσι δεν θα με πτοήσουν και τώρα. Ευτυχώς τα έχουν εκτιμήσει τα μέλη των Οικολόγων Πράσινων και με έχουν τιμήσει με το να με αναδείξουν στην πρώτη θέση του ψηφοδελτίου για την Ευρωβουλή. Και γι’ αυτό θα βάλω όλες μου τις δυνάμεις για να φανώ αντάξιος της εμπιστοσύνης τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου