ΠΟΤΕ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΘΑ ΞΥΠΝΗΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ;

Μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη, της εφημερίδας "Ελευθερία" για το υδρολογικό πρόβλημα της Θεσσαλίας.

Νερό τέλος για τον Θεσσαλικό κάμπο (;)

Η οικονομική κρίση θα φαντάζει ως παρωνυχίδα μπροστά σε μια περιβαλλοντική κατάρρευση και καθώς η φύση εργάζεται με ακραίους όγκους και ποσότητες τ' αποτελέσματα θα είναι εντελώς απρόβλεπτα.



το πλήρες κείμενο απο τις 4 εποχές

και για την ιστορία ρίξτε μια ματιά εδώ: "Ρήγματα... στη λογική"

Συνέντευξη του Λευτέρη Σιάκη στο Must

Απο το περιοδικό Must

ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΣΙΑΚΗΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ

Ζητήσαμε από τον υπεύθυνο των Οικολόγων-Πράσινων Λάρισας, τον Λευτέρη Σιάκη να τοποθετηθεί πάνω σε θέματα που αυτή την στιγμή είναι από τα πιο επίκαιρα στον χώρο της οικολογίας. Μας έδωσε, σε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη, απαντήσεις για τις θέσεις του φορέα που εκπροσωπεί και νομίζουμε ότι αρκετές από αυτές είναι αρκετά ριζοσπαστικές.

Συνέντευξη στον Φώτη Βακιρτζηδέλη
Λευτέρη θα ξεκινήσω με κάτι που άκουσα και μου έκανε εντύπωση. Πετούν οι οικολόγοι φίδια;
Όχι αυτό είναι ένας αστικός μύθος που αναπαράγεται μεταξύ ανθρώπων που δεν κατανοούν τις αιτίες της απότομης αύξησης των φιδιών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Υπάρχει η τάση στους ανθρώπους ν’ απλοποιούμε τις ερμηνείες που δίνουμε όταν έχουμε ελλιπή πληροφόρηση. Όταν αφανίζουμε τους φυσικούς κυνηγούς της οχιάς, δηλαδή τους σκαντζόχοιρους, τις αλεπούδες, τις γάτες κλπ. τότε ως φυσική συνέπεια, μη έχοντας κανέναν εχθρό, ο πληθυσμός των φιδιών αυξάνεται. Άλλωστε είναι αντί-οικολογική πρακτική ν’ απελευθερώνονται ζώα που μπορεί ν’ αλλοιώσουν την ισορροπία των πληθυσμών.

Πως βλέπετε το υδατικό μέλλον της Θεσσαλίας;
Το υδατικό μέλλον της Θεσσαλίας και όλης της χώρας είναι ένα από τα σοβαρότερα ζητήματα που θα κληθούμε ν’ αντιμετωπίσουμε καθώς με μικρόψυχες και μικρόνοες πολιτικές οδηγηθήκαμε στην αντιφατική εικόνα: τον χειμώνα να πνιγόμαστε και το καλοκαίρι να στεγνώνουμε. Δυστυχώς ακόμη και η νέα γενιά πολιτικών, συνεχίζει να χρησιμοποιεί πολιτικά τεχνάσματα παλαιότερων χρόνων με σκοπό την αλίευση ψήφων. Λείπει η ψύχραιμη επιστημονική ματιά που θα δίνει λύσεις απαλλαγμένες από μικροπολιτικές φοβίες και συμφέροντα. Ένα παράδειγμα είναι η εκτροπή του Αχελώου όπου έχει, λανθασμένα και αντιεπιστημονικά, ταυτιστεί με το ξεδίψασμα του θεσσαλικού κάμπου. Έχω θέσει αρκετές φορές το ερώτημα χωρίς να πάρω καμιά απάντηση: τι θα γινόταν το νερό του Αχελώου εάν το είχαμε πέρυσι, πως θα το εκμεταλλευόμασταν, που θα το αποθηκεύαμε; Η προφανής απάντηση είναι πως αντί να χύνεται στο Ιόνιο θα χύνονταν στο Αιγαίο, αφού δεν έχει γίνει εδώ και 30 χρόνια κανένα έργο υποδοχής και εκμετάλλευσης του «θαυματουργού» νερού του Αχελώου. Άλλο ένα δείγμα αποσπασματικής αντιμετώπισης του υδατικού ζητήματος της περιοχής μας είναι η λίμνη Κάρλα, αποξηράνθηκε για δήθεν περιβαλλοντικούς λόγους και αφού είδαν πως κατέστρεψαν μια ολόκληρη περιοχή την ξαναφτιάχνουν κουτσουρεμένη, ακριβή και με πολλά προβλήματα πχ να μαζεύει τα βρομόνερα του Πηνειού, να πλημμυρίζουν τα διπλανά χωράφια κλπ. Οι Οικολόγοι Πράσινοι έχοντας ένα πλούσιο επιστημονικό δυναμικό προτείναμε εφικτές λύσεις για το υδατικό μέλλον της Θεσσαλίας, που όμως σκοντάφτουν στις μικροπολιτικές ανοησίες.

Ποια η θέση των Οικολόγων Πράσινων για τους Μεσογειακούς αγώνες;
Ο αθλητισμός μπορεί να δώσει πολλές ευκαιρίες και αρκετή έμπνευση, δυστυχώς όμως οι ευκαιρίες αφορούν λίγους και η έμπνευση εξαντλείται στα καλά συμβόλαια. Ενώ με τους Ολυμπιακούς μας δόθηκε ευκαιρία να δημιουργήσουμε υποδομές και αθλητική κουλτούρα στους νέους, αυτό που έμεινε στο τέλος ήταν η πικρή γεύση της ντόπας, τα σκάνδαλα, οι μίζες και ένα τεράστιο οικονομικό χρέος. Δυστυχώς φοβάμαι πως κάτι ανάλογο, σε μικρότερη κλίμακα, θα συμβεί με τους Μεσογειακούς αγώνες. Θα ήμασταν σύμφωνοι στην διεξαγωγή τους εάν οι υποδομές που θα δημιουργούνταν εξυπηρετούσαν την βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής και όχι μόνο την ανάπτυξη κάποιων εργολάβων. Που εξυπηρετεί για παράδειγμα ένα κοπηλατοδρόμειο στην Κάρλα; Πόσοι είναι αυτοί που θα το χρησιμοποιήσουν μετά τους αγώνες και πως αυτό θ’ αναπτύξει την περιοχή; Αν όμως δημιουργούνταν υποδομές εναλλακτικού τουρισμού στην περιοχή της Κάρλας πχ ποδηλατοδρόμοι, γίνονταν δεντροφυτεύεις σε όλη την διαδρομή, δίνονταν κίνητρα στους ντόπιους παραγωγούς να παράγουν ποιοτικά προϊόντα όλα αυτά θα έδιναν προστιθέμενη αξία στην περιοχή κάνοντάς την βιώσιμη και πρότυπο κέντρο εναλλακτικού τουρισμού.

Έχουν οι Οικολόγοι Πράσινοι θέση για άλλα θέματα εκτός της οικολογίας;
Φυσικά και οι θέσεις μας δεν εξαντλούνται στην διατύπωση μιας θεωρητικής ανεφάρμοστης άποψης αλλά σε καλοδουλεμένες και εφαρμόσιμες πρακτικές στην οικονομία, ανθρώπινα δικαιώματα, ενέργεια, περιβάλλον κα. Τα Πράσινα κόμματα έχουν αυξήσει την δύναμη τους σε όλη την Ευρώπη, σε πολλές περιπτώσεις συμμετέχουν και σε κυβερνητικούς σχηματισμούς. Είναι πολύ εύκολο να λες τραγούδια έξω απ’ τον χορό, τα δύσκολα αρχίζουν όταν καλείσαι να χορέψεις. Πρόσφατα προτείναμε λύσεις για την έξοδο από την κρίση που δεν είναι μόνο οικονομική άλλα κοινωνική και περιβαλλοντική. Από τα πρώτα μέτρα που θα έπρεπε να παρθούν είναι η ανάπτυξη των μέσων μαζικής μεταφοράς και ειδικότερα του σιδηροδρόμου, καθώς το μεγαλύτερο κομμάτι του οικογενειακού εισοδήματος πάει στις μετακινήσεις. Τα συλλογικά αγαθά θυσιάζονται στο όνομα της κρίσης με αποτέλεσμα οι φτωχοί να γίνονται φτωχότεροι, οδηγώντας έτσι όλο και μεγαλύτερες ομάδες σε βίαια και απρόβλεπτα ξεσπάσματα. Προτείνουμε στροφή στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα με έμφαση στην ποιότητα και την ιδιαιτερότητα, με επώνυμα προϊόντα. Η Ελλάδα έχει όλες τις προϋποθέσεις ως χώρα για εισροή πλούτου από το εξωτερικό, καλύπτοντας τις διαχρονικές ανάγκες του ανθρώπου για καθαρή τροφή, για πράσινη ενέργεια, και ποιοτική ψυχαγωγία. Σε επίπεδο Ευρώπης θα έπρεπε να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός στήριξης ώστε να μην χρειάζεται η εμπλοκή του ΔΝΤ. Δυστυχώς δεν είναι δυνατόν να παρουσιαστούν όλες οι θέσεις μας στο πλαίσιο μιας συνέντευξης, όμως εάν κάποιος ενδιαφέρεται να πάρει περισσότερες πληροφορίες μπορεί να επισκεφτεί την ιστοσελίδα www.ecogreens.gr

Έχει ο πολίτης δύναμη ν’ αλλάξει τα πράγματα γύρω του;
Από τις παρεμβάσεις μας σε τοπικό επίπεδο φάνηκε πως όταν οι πολίτες ενώνουν τις δυνάμεις τους μπορούν να φέρνουν αποτελέσματα. Δυστυχώς η πλειοψηφία των πολιτών εξαντλεί την αντίδρασή της στις συζητήσεις ενός προβλήματος. Αρκεί σε κάποιον ν’ ακούσει το πρόβλημά του σε εκπομπή στην τηλεόραση και εκεί σταματάει η αντίδρασή του. Είναι χρήσιμη και απαραίτητη η δημοσιοποίηση ενός προβλήματος όμως αυτό δεν δίνει λύσεις. Χρειάζεται στρατηγική, υπομονή και συνέπεια. Θυμάμαι πως όταν μια ομάδα πολιτών ασχοληθήκαμε με το θέμα των παράνομων κεραιών κινητής τηλεφωνίας, το θέμα έμεινε για πάνω από 6 μήνες στην επικαιρότητα, έγινε αρκετή δουλειά σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς και το αποτέλεσμα ήταν θεαματικό. Οι πολίτες έχουν δύναμη όταν αφήνουν το τηλεκοντρόλ και ενώνουν τις δυνάμεις τους, φανταστείτε ένα καταναλωτικό κίνημα αποτελούμενο από 50.000 ή 100.000 πολίτες που θ’ αποφάσιζε να μην αγοράζει ένα προϊόν είτε γιατί είναι ακριβό είτε γιατί είναι μεταλλαγμένο.

Έχει αυξηθεί η οικολογική συνείδηση των πολιτών;
Λανθασμένα πολλοί νομίζουν πως το περιβάλλον έχει ανάγκη την προστασία μας, ενώ στην πραγματικότητα ο άνθρωπος έχει ανάγκη προστασίας απ’ το περιβάλλον. Η φύση έχει άπειρους μηχανισμούς προστασίας και όχι πάντα ήπιους και ευχάριστους. Όταν κάψουμε ένα δάσος, στην περιοχή θ’ αναπτυχθούν μεγάλες θερμοκρασίες, που θα κάνουν δύσκολη την διαβίωση στον υπεύθυνο της πυρκαγιάς. Η αύξηση της θερμοκρασίας θα φέρει εξάτμιση, που με την σειρά της θα φέρει πλημμύρες και θα πνίξει τον υπεύθυνο της πυρκαγιάς. Τα πολλά νερά θα φέρουν, αλλοίωση του ανάγλυφου του εδάφους κάνοντάς τα άγονα, διώχνοντας αυτόν που προκάλεσε την φωτιά, και ο κύκλος της προσαρμογής της φύσης συνεχίζεται τιμωρώντας τον υπεύθυνο. Για αυτό οι Οικολόγοι Πράσινοι προτείνουμε λύσεις που περιλαμβάνουν την παράμετρο του περιβάλλοντος, δεν μπορείς να ξεκόψεις την οικονομία, τα κοινωνικά ζητήματα, την υγεία κ.α. από το περιβάλλον. Όσο πιο γρήγορα αντιληφθούμε πως το περιβάλλον δεν έχει την ανάγκη του ανθρώπου άλλα ο άνθρωπος έχει την ανάγκη ενός ισορροπημένου περιβάλλοντος τόσο πιο γρήγορα θα μάθουμε να σεβόμαστε, να συμβιώνουμε και να συνεργαζόμαστε για το δικό μας καλό.

Υπο επιτήρηση τα νερά στην Ελλάδα (ευτυχώς!)

Απο την TV χωρίς σύνορα

Σε ικανοποιητικά επίπεδα, στον μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας, βρίσκονται τα αποθέματα νερού στους ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ, καθώς οι πρώτοι τεσσερισήμισι μήνες του υδρολογικού έτους 2009 - 10 ήταν πλούσιοι σε βροχές. Ωστόσο, οι ποσότητες που θα συγκεντρωθούν τελικά φέτος στους ταμιευτήρες, πριν από τον ερχομό του καλοκαιριού, παραμένουν ακόμα «αβέβαιες», καθώς το χιόνι που έπεσε στα βουνά είναι σχετικά λίγο. Σε κάθε περίπτωση, η ύδρευση της... υδροκέφαλης Αθήνας παραμένει ένα ετήσιο στοίχημα, καθώς το σύστημα υδροδότησης πάσχει. Του Γιαννη Eλαφρου από την «Καθημερινή».

«Στην πραγματικότητα, τα όρια αντοχής του είναι μία ή δύο χρονιές», λέει στην «Κ» η κ. Μαρία Α. Μιμίκου, καθηγήτρια Υδρολογίας στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Η ανάγκη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για την προστασία και τη σωστή αξιοποίηση του υγρού κοινωνικού πλούτου, του νερού, αναδεικνύεται εξαιρετικά επιτακτική.

Στους ταμιευτήρες

Σύμφωνα με τα στοιχεία από τους τέσσερις ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ (Μαραθώνα, Υλίκης, Μόρνου και Ευήνου) τα απολήψιμα αποθέματα νερού είχαν φτάσει στις 15 Φεβρουαρίου του 2010 τα 928 εκατομμύρια κυβικά, αρκετά περισσότερα από πέρυσι και πρόπερσι, αλλά υπό τις επιδόσεις της βροχερής τετραετίας 2004 - 2007. Πάντως, οι φετινές ποσότητες (έως την 15η Φεβρουαρίου), «ισοφαρίζουν» ακριβώς τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας. Παρ’ όλ’ αυτά, το υδρολογικό έτος (το οποίο ξεκινά κάθε χρόνο την 1η Οκτωβρίου) έχει ακόμα δρόμο εμπρός του και δεν είναι σίγουρο ότι η χρονιά θα βρει τους ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ με περισσότερο νερό.

«Η υδροδότηση της Αθήνας και της Αττικής, των τεσσεράμισι εκατομμυρίων κατοίκων, αποτελεί ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα», τονίζει στην «Κ» η κ. Μιμίκου. Ας σημειωθεί ότι η Αττική έχει πολύ χαμηλά επίπεδα βροχόπτωσης, μόλις 400 χιλιοστά κατά μέσον όρο το έτος, όταν ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ελλάδα υπολογίζεται σε 849 χιλιοστά/έτος. «Διαμορφώνεται μια εκρηκτική κατάσταση. Εχουμε δημιουργήσει ένα σύστημα με πολύ μεγάλα ρίσκα. Εάν μάλιστα συνυπολογίσουμε τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, η οποία θα επηρεάσει αρνητικά τα υδατικά αποθέματα, τότε μπορεί να βρεθούμε ενώπιον πολύ δύσκολων καταστάσεων», υπογραμμίζει η καθηγήτρια του ΕΜΠ. «Για να υδροδοτήσουμε την Αθήνα, έχουμε στηριχθεί αποκλειστικά σε επιφανειακό νερό, στους ποταμούς Μόρνο και Εύηνο, οι οποίοι όμως δεν διακρίνονται για τη σταθερή παροχή τους. Επίσης, η Υλίκη παρουσιάζει σοβαρές απώλειες νερού, λόγω των καρστικών διαπερατών πετρωμάτων του πυθμένα της. Το όλο σύστημα είναι επικίνδυνα ευμετάβλητο», λέει η κ. Μιμίκου.

Δίκτυο ΕΥΔΑΠ

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, υπάρχουν και οι απώλειες που παρουσιάζει το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ και οι οποίες φτάνουν, σύμφωνα με την ίδια, στα ανησυχητικά επίπεδα του 20%, εάν συνυπολογίσουμε και τις εξωτερικές και τις εσωτερικές απώλειες.

«Πρέπει να διαμορφώσουμε σχέδιο παρέμβασης. Η σιγουριά μας δεν υπερβαίνει τα ένα - δύο χρόνια. Δύο ξηρές χρονιές μπορεί να οδηγήσουν σε μεγάλα προβλήματα. Ειδικά, υπό συνθήκες κλιματικής αλλαγής», προειδοποιεί η υδρολόγος.

Για να ξεδιψάσει η αθηναϊκή μητρόπολη πρέπει να μεταφερθεί νερό από πολύ μακριά. Το πρόβλημα γίνεται ακόμα πιο έντονο, καθώς η Ελλάδα εμφανίζει μια ιδιαίτερη ανισομέρεια στο υδρολογικό της δυναμικό. Η Δυτική Ελλάδα (κυρίως Ηπειρος και Δυτική Στερεά) είναι πολύ πιο βροχερή από την Ανατολική, αλλά είναι οι ανατολικές περιοχές που παρουσιάζουν τις πιο μεγάλες ανάγκες. Εκεί συγκεντρώνονται τα μεγάλα αστικά κέντρα, οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις, η όποια βιομηχανία, αλλά και τα περισσότερα υδροηλεκτρικά ενεργειακά έργα. «Η οροσειρά της Πίνδου λειτουργεί σαν ένα όριο, με τη δυτική πλευρά να έχει πολύ υψηλότερα επίπεδα βροχοπτώσεων. Στην Ανατολική Ελλάδα η ζήτηση είναι πάντα μεγαλύτερη από την προσφορά νερού και η έλλειψη είναι ενδημικό φαινόμενο», τονίζει η κ. Μιμίκου.

Τεράστιες απώλειες

«Δεν υπάρχει αγροτική και αστική υδατική πολιτική, η οποία θα αποσκοπεί στη διαχείριση των υδατικών αποθεμάτων, δηλαδή στη μείωση της ζήτησης, κυρίως όσον αφορά την ύδρευση και κυρίως την άρδευση», σημειώνει η καθηγήτρια του Πολυτεχνείου. «Δεν είναι ορθολογική η κατανάλωση του 86% στον αγροτικό τομέα, από το οποίο το 96% πάει στην άρδευση, όπου χάνεται το 80% σε απώλειες. Η αγροτική κατανάλωση πρέπει να φτάσει στο 60%, όπως είναι σε άλλες μεσογειακές χώρες. Για τον σκοπό αυτόν πρέπει να βρεθούν οι κατάλληλες καλλιέργειες, οι κατάλληλοι τρόποι άρδευσης», συμπληρώνει. Ρωτάμε για την περιβόητη εκτροπή του Αχελώου. «Εάν δεν γνωρίσουμε τα υδατικά διαθέσιμα, εάν δεν εξετάσουμε πως μπορούμε να καλύψουμε τις ανάγκες με τις βέλτιστες, τις πιο αποδοτικές τεχνικές, εάν δεν δούμε πώς μπορεί να περιοριστεί η ζήτηση, για παράδειγμα με αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, πώς να απαντήσουμε εάν η εκτροπή είναι αναγκαία ή όχι;». Για μία ακόμα φορά πάμε να δώσουμε απαντήσεις, μερικές και όχι στη βάση των συνολικών αναγκών.

Δεν υπάρχει σχέδιο διαχείρισης

«Είμαστε τελευταίοι στην Ευρώπη των «27», όσον αφορά τη διαχείριση του νερού!». Κατηγορηματική η καθηγήτρια του ΕΜΠ, κ. Μιμίκου, αναδεικνύει τα τεράστια κενά στην πολιτική για το νερό, ειδικά σε μια χώρα όπως η Ελλάδα που αντιμετωπίζει ήδη ελλείψεις και μπορεί να δοκιμαστεί σκληρά από την κλιματική αλλαγή. «Δυστυχώς, παρά την ενσωμάτωση της οδηγίας 2000/60/ΕΚ για την Προστασία και διαχείριση των υδάτων στο εθνικό δίκαιο, με το νόμο 3199/03, η όποια εφαρμογή είναι μόνο τυπική. Κι αυτό γιατί καταρχήν στην Ελλάδα δεν υπάρχει καν το βασικό, το οποίο στις άλλες χώρες της Ε. Ε. είναι λυμένο: Ενα δίκτυο μετρήσεων της ποσότητας των υδάτων, των παροχών των ποταμών, πάνω στο οποίο θα βασιστεί ο έλεγχος της ποιότητας και ο σχεδιασμός».

Στο παρελθόν αναπτύχθηκαν κάποια συστήματα μέτρησης, τα οποία όμως δεν συνδέονταν –ούτε συνδέονται– μεταξύ τους. Η ΔΕΗ έχει αναπτύξει ένα δίκτυο για τα ποτάμια, για να δει τις δυνατότητες για φράγματα. Η μετεωρολογική υπηρεσία μετράει τις βροχοπτώσεις αλλά κυρίως στα πεδινά, το ΥΠΕΧΩΔΕ έχει κι αυτό ένα δίκτυο, το ΙΓΜΕ καταγράφει τα υπόγεια ύδατα... «Σήμερα, η ιδιωτικοποιημένη ΔΕΗ εγκαταλείπει το δίκτυο και σε κάθε περίπτωση δεν υπολογίζει παροχές που απαιτούν πολύ σύνθετο και μακρόχρονο (30 έτη) υπολογισμό. Χωρίς στοιχεία, όλες οι συζητήσεις γίνονται στον αέρα. Για παράδειγμα, υπάρχει τόσο έντονη αντιπαράθεση για τον Θεσσαλικό Κάμπο, αλλά δεν γνωρίζουμε τις παροχές του Πηνειού». Επιπλέον, δεν έχουν καταρτιστεί τα σχέδια διαχείρισης ανά υδατικό διαμέρισμα, άρα οτιδήποτε κάνουμε είναι απλώς πρόσκαιρο, μη επαρκές και αβέβαιο ως προς τα αποτελέσματά του.

«Ποια είναι τα άμεσα μέτρα που πρέπει να ληφθούν;», ρωτάμε την κ. Μιμίκου. «Κατ αρχάς, να δημιουργηθεί ένα εθνικό δίκτυο μετρήσεων (monitor networking), με ενοποίηση και όλων όσα υπάρχουν μέχρι τώρα. Δεύτερο, να ενισχυθεί η Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων, η οποία συγκροτήθηκε με το νόμο 3199. Τρίτο, χρειαζόμαστε ένα Ινστιτούτο Υδάτινων Πόρων, το οποίο θα συντάσσει τις εθνικές μελέτες και θα υποστηρίζει την εφαρμογή της Οδηγίας Πλαίσιο 2000/60. Ενα Ινστιτούτο με ευρεία επιστημονική στελέχωση. Το αντίστοιχο στη Φινλανδία έχει 650 άτομα προσωπικό».

Θα πει κανείς σε μια εποχή σκληρής λιτότητας, πού να βρεθούν χρήματα για παρόμοιες κινήσεις πολυτελείας για το νερό. Αλήθεια, πιστεύει κανείς ότι το νερό είναι είδος πολυτελείας;

Σε κρίσιμη κατάσταση τα νερά της χώρας (και του Πηνειού φυσικά!)

απο την TV χωρίς σύνορα

«Μεγάλο μέρος των ποταμών της χώρας είναι σε κρίσιμη κατάσταση ως προς την ποιότητα των νερών τους» ανέφερε ο πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής των Ελλήνων, Κώστας Καρτάλης στη συνεδρίαση της υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων, τονίζοντας ότι το νεοσύστατο υπουργείο περιβάλλοντος πρέπει να σκύψει σοβαρά πάνω στο θέμα.

Την Υποεπιτροπή ενημέρωσαν επιστήμονες από το Ινστιτούτο Εσωτερικών Υδάτων του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και ο Γενικός Επιθεωρητής Περιβάλλοντος Π. Μέρκος.

Σύμφωνα με το ΕΛΚΕΘΕ, λόγο της περιορισμένης εκβιομηχάνισης της Ελλάδας, η κατάσταση των ποταμών στη χώρα είναι καλύτερη από το μέσο όρο της ΕΕ. Ωστόσο, το 58% του μήκους των ποταμών βρίσκεται σε μέτρια ή και σε κακή κατάσταση σε ορισμένα τμήματα, σύμφωνα με μετρήσεις που πραγματοποίησε στο διάστημα μεταξύ 2007 και 2009 το Ινστιτούτο. Υπολογίζεται δε ότι το 85% των βιολογικών καθαρισμών είτε δεν λειτουργεί καθόλου είτε δεν αποδίδει στο μέγιστο βαθμό. Επιπλέον, παρατηρείται διαχρονική μείωση της παροχής των ποταμών η οποία σε συνδυασμό με την κατακράτηση ιζημάτων στα φράγματα προκαλούν μείωση μεγαλύτερη του 80% στα φορτία ιζημάτων με αποτέλεσμα την απώλεια εκτάσεων.

Σημαντικά προβλήματα ρύπανσης, πάντως, εντοπίζονται στους ποταμούς Αξιό, Πηνειό, Έβρο και Ασωπό, ενώ μέτρια ή ελλιπής είναι η κατάσταση στο Σπερχειό, το Νέστο, τον Αλιάκμονα, το Στρυμόνα και τον Αχελώο. Το ΕΘΕΛΚΕ επιπλέον έχει καταγράψει σημαντικές καθυστερήσεις στην εφαρμογή της Κοινοτικής Οδηγίας, ενώ επισημάνθηκε ότι η χώρα στερείται ουσιαστικού δικτύου παρακολούθησης της ποιότητας των ποταμών.

Από την πλευρά του, ο Γενικός Επιθεωρητής Περιβάλλοντος επεσήμανε ότι απαιτείται η στελέχωση της Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος καθώς οι 30 επιθεωρητές επιβάλλοντος δεν επαρκούν. Τόνισε επιπλέον ότι απαιτείται νομοθετική θωράκιση της Υπηρεσίας ώστε να είναι δυνατή πέρα από την εισήγηση και η επιβολή ποινών για τις μονάδες που ρυπαίνουν. Υπογράμμισε ότι ο Ασωπός, ο Κηφισός, ο Ευρώτας, ο Άραχθος, ο Πηνειός, ο Γαλλικός, ο Αξιός, ο Λουδίας και ο Αλιάκμονας δέχονται τεράστιες πιέσεις, ενώ ειδικά για τον Ασωπό τόνισε αντιμετωπίστηκε ως οχετός και η Πολιτεία δεν ήταν παρούσα.

Σε επόμενη συνεδρίαση η Επιτροπή θα ασχοληθεί με την κατάσταση των λιμνών στην Ελλάδα και θα προετοιμάσει κείμενο προτάσεων - νομοθετικές ρυθμίσεις και μέτρα πολιτικής - για την προστασία των ποταμών και λιμνών στην Ελλάδα και το κείμενο θα κατατεθεί στα υπουργεία Περιβάλλοντος και Εσωτερικών.

Το παιχνίδι τελείωσε!

Για μια ακόμα φορά το θέμα της εκτροπής του Αχελώου γίνεται αφορμή για μικροπολιτικά παιχνίδια στο χώρο της Θεσσαλίας. Ήδη ενόψει της απόφασης του ΣτΕ για την αίτηση προσωρινών μέτρων, που αναμένεται τις επόμενες μέρες, βουλευτές και στελέχη των δύο μεγάλων κομμάτων και του ΚΚΕ έχουν αρχίσει ήδη τις πιέσεις προς την κυβέρνηση να προχωρήσει σε ένα ακόμη θεσμικό πραξικόπημα. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει ήδη αποφανθεί και για την παρούσα προσφυγή όπως έχει συστηματικά κάνει άλλες 5 φορές στο παρελθόν: το έργο είναι αντίθετο στη νομιμότητα, ήταν παράνομο από τότε που άρχισε η πρώτη εκσκαφή και θα είναι παράνομο αν επιλεγεί να συνεχιστεί!

Άμεσα η κυβέρνηση οφείλει να σεβαστεί τη νομιμότητα και να πάψει το «κρυφτούλι» των προηγούμενων κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ με το Συμβούλιο της Επικρατείας, που κάθε φορά εξέδιδαν νέες αποφάσεις ώστε να συνεχίσει το έργο μέχρι να κριθεί ξανά παράνομο.

Αυτό σημαίνει επίσης εγκατάλειψη της εμμονής της για την ολοκλήρωση και λειτουργία μέρους μόνο του έργου. Το φράγμα της Μεσοχώρας έχει σχεδιαστεί ως «έργο κεφαλής» της εκτροπής: δεν έχει νόημα χωρίς τα υπόλοιπα έργα εκτροπής και δεν έχει προταθεί ποτέ ως ανεξάρτητο έργο. Η λειτουργία του θα επιφέρει τεράστιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις όπως όλα τα φράγματα αυτού του μεγέθους, που δεν θεωρούνται ανανεώσιμες μορφές ενέργειας. Καμιά συζήτηση δε μπορεί να γίνει αν δε ματαιωθεί οριστικά η εκτροπή και αν το ίδιο το φράγμα δεν ανασχεδιαστεί ριζικά ώστε να προσαρμοστεί σε μεγέθη συμβατά με το φυσικό περιβάλλον της περιοχής και με τη διατήρηση της Μεσοχώρας στη θέση της.

Όπως και για την οικονομία, έτσι κι εδώ πρέπει να πούμε: Το παιχνίδι τελείωσε! Ελπίζουμε ότι ο πρωθυπουργός θα βρει το πολιτικό θάρρος του κ. Θαπατέρο που ακύρωσε το αντίστοιχο «υδρολογικό σχέδιο» στην Ισπανία, και να κάνει αυτό που υπαγορεύει η απλή λογική.

Να σταματήσει η σπατάλη των χρημάτων των φορολογουμένων. Το μόνο έργο που απαιτείται στην περιοχή είναι η αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος στις περιοχές της Μεσοχώρας και της Συκιάς που έχουν βάναυσα πληγωθεί από τα έργα εκτροπής.
Να χρησιμοποιήσει τα διαθέσιμα χρήματα για τη χρηματοδότηση αγροπεριβαλλοντικών μέτρων στη Θεσσαλία που θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για αγροτική παραγωγή υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας, με βιώσιμη διαχείριση των δικών της νερών και με παράλληλη προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των κατοίκων.

Η Εκτελεστική Γραμματεία των Οικολόγων Πράσινων

Ραδιοφωνική εκπομπή για την εκτροπή του Αχελώου

Μια πολύ ενδιαφέρουσα και πλήρης εκπομπή για την εκτροπή του Αχελώου και την διαχείρηση των νερών στην Θεσσαλία, απο την Δημοτική Ραδιοφωνία Λάρισας και τον δημοσιογράφο Β. Ραούλη (26/11/2009)

Στην συζήτηση συμμετέχουν:
Γραμ. ΤΟ ΠΑΣΟΚ κ. Σ. Λιώτης
Νομάρχης Λάρισας κ. Λ. Κατσαρός,
Εκπρ. Οικολόγων Πράσινων κ. Γ. Χ"νικολάου (Phd ποταμολογίας)
Βουλευτής ΚΚΕ κ. Α. Σκυλλάκος
Καθ. ΑΠΘ (Υδραυλικής & Περιβάλλοντος) κ. Γ. Μυλόπουλος.



Πατήστε εδώ για να κατεβάσετε την εκπομπή

Εκσυγχρονισμός αρδευτικών δικτύων

Του Παντελή Μήτσιου

Στο φλέγον και πάντα επίκαιρο ζήτημα της διαχείρισης του νερού στη Θεσσαλία και όχι μόνο, εκ των πραγμάτων το κομμάτι που κατέχει την κορυφαία θέση είναι αυτό της διαχείρισης των ποσοτήτων νερού που κατευθύνονται στη γεωργία. Όχι άδικα, καθώς η γεωργία δαπανά ποσότητες που συχνά ξεπερνούν κατά πολύ το 80% της συνολικής ζήτησης. Συνεπώς, η οποιαδήποτε προσπάθεια εξοικονόμησης νερού ή περιορισμού της κατανάλωσης ή της σπατάλης δεν μπορεί παρά να στραφεί αντίστοιχα και κατά προτεραιότητα προς την άρδευση.

Αναζητώντας λύσεις ή προτάσεις για την εξοικονόμηση και την ορθολογική διαχείριση των υδατικών αποθεμάτων, θα παραβλέψω τα «δημοφιλή» περί μεθόδων άρδευσης, περί υδροβόρων αρδευόμενων καλλιεργειών ή περί περιορισμού των αρδευόμενων εκτάσεων και θα σταθώ στο κομμάτι των υποδομών. Όχι γιατί θεωρώ τα παραπάνω υποδεέστερα ή μικρότερης σημασίας – κάθε άλλο – αλλά γιατί οι υποδομές χωρικά και χρονικά προηγούνται των παραπάνω.
Σε ένα τυπικό και σχηματικό «σύστημα» άρδευσης υπάρχει η «αποθήκη» νερού που μπορεί να είναι λίμνη, ταμιευτήρας, ποτάμι, υπόγειος υδροφορέας ή άλλο. Υπάρχει επίσης ο χώρος «κατανάλωσης» νερού, το χωράφι. Η κατανάλωση μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους: με κατάκλιση, με αυλάκια, με πύραυλο, σταγόνα –σταγόνα, υπεδάφια ή διαφορετικά. Υπάρχει ακόμα ο καταναλωτής, το φυτό. Ο σύνδεσμος ανάμεσα στην αποθήκη και στον καταναλωτή είναι τα αρδευτικά δίκτυα μεταφοράς και διανομής του νερού, είναι αυτό που ονόμασα στην αρχή υποδομές.
Στη Θεσσαλία το δίκτυο των υποδομών είναι πολυδαίδαλο, πολύπλοκο και ανομοιογενές. Παρατηρεί κανείς δίκτυο τάφρων με επένδυση σκυροδέματος σε πολύ μικρές περιοχές, κυρίως στην Δυτική Θεσσαλία και στο τμήμα όπου προβλεπόταν κάποτε να αρδεύεται από τα νερά της Λίμνης Ν. Πλαστήρα. Παρατηρεί μικρού μήκους δίκτυα υπόγειων αγωγών διανομής νερού κρατικών γεωτρήσεων ή συλλογικών δικτύων ή δίκτυα πολλών χιλιομέτρων επιφανειακών αγωγών. Τέλος, παρατηρεί ένα δίκτυο τάφρων διαφόρων διατομών χωμάτινων το οποίο είτε είναι αυτοτελές αρδευτικό έργο είτε είναι αποστραγγιστικό.
Εάν εξαιρέσουμε τα υπόγεια δίκτυα, που είναι ένα πολύ μικρό ποσοστό στο σύνολο και από τα οποία οι απώλειες είναι μηδαμινές, σε όλες τις υπόλοιπες υποδομές μεταφοράς νερού άρδευσης τα περιθώρια περιορισμού της σπατάλης είναι τεράστια. Σε μια σοβαρή προσέγγιση του ζητήματος «νερό» κανείς δεν μπορεί και δεν πρέπει να παραβλέψει το κομμάτι υποδομές.
Έτσι, στα δίκτυα επιφανειακών αγωγών, οι σπατάλες έγκεινται συνήθως:
• σε προβλήματα απωλειών από συχνές βλάβες λόγω ταχείας διάβρωσης των σωλήνων. Τα επιφανειακά δίκτυα είναι εκτεθειμένα τόσο σε περιβαλλοντικές επιδράσεις και μετεωρολογικά φαινόμενα όσο και στις ανθρώπινες δραστηριότητες. Το παραπάνω σε συνδυασμό με την παλαιότητα των περισσοτέρων οδηγεί σε συχνές και μεγάλες απώλειες.
• Σε προβλήματα απωλειών στις ενώσεις των σωληνώσεων που συχνά και για διάφορους λόγους «ξεκουμπώνουν» και σημαντικές ποσότητες νερού χάνονται μη παραγωγικά.
Στα δίκτυα των χωμάτινων τάφρων οι απώλειες οφείλονται:
• Στην εξάτμιση. Ειδικά στις κλιματικές συνθήκες του Θεσσαλικού θέρους οι απώλειες μπορεί να φτάσουν κατά περίπτωση σε πολύ υψηλά ποσοστά.
• Στην κατείσδυση στο έδαφος πριν το νερό φτάσει στις καλλιέργειες.
Τέλος, στα επενδυμένα δίκτυα οι απώλειες περιορίζονται μόνο στην εξάτμιση.
Δεν γνωρίζω εάν έχει γίνει προσπάθεια ποσοτικού προσδιορισμού των απωλειών αυτών στα δίκτυα ούτε αν έχει εκτιμηθεί από κανέναν το όφελος από τον περιορισμό τους. Επιβάλλεται όμως η προσπάθεια εκσυγχρονισμού των υποδομών και για έναν επί πλέον λόγο που έχει να κάνει και με το κόστος της αγροτικής παραγωγής: Τα χρήματα που δαπανώνται για την επιδιόρθωση των σωληνώσεων αλλά κυρίως για την άντληση του νερού από τις τάφρους επιβαρύνουν σημαντικά τον προϋπολογισμό των αγροτών και την τιμή αντίστοιχα πολλών αγροτικών προϊόντων. Φυσικά, επηρεάζουν και το αγροτικό εισόδημα.
Η ελλιπής λειτουργικότητα των αρδευτικών δικτύων πολλές φορές αναιρεί στην πράξη ή υποβαθμίζει τα οφέλη από την κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής όπως για παράδειγμα λιμνοδεξαμενών ή ταμιευτήρων.
Είναι απαραίτητο λοιπόν να δρομολογηθούν διαδικασίες εκσυγχρονισμού των αρδευτικών δικτύων. Η προσπάθεια μπορεί να ξεκινήσει από την καταγραφή τους σε όλη την έκταση της λεκάνης απορροής του Πηνειού και την αξιολόγηση της κατάστασής τους. Στη συνέχεια, να μελετηθεί σε ποια από τα υπάρχοντα απαιτούνται παρεμβάσεις και που επιβάλλεται η κατασκευή νέων. Αφού στη συνέχεια γίνουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες ώστε τα έργα αυτά να ενταχθούν σε προγράμματα χρηματοδότησης από κοινοτικούς ή και εθνικούς πόρους, να ξεκινήσει η κατασκευή τους. Η καλύτερη λύση φαίνεται να είναι η κατασκευή ενός το δυνατόν ευρύτερου δικτύου υπόγειων αγωγών μεταφοράς νερού. Εάν στο δίκτυο αυτό ενσωματωθούν και μετρητές κατανάλωσης για την δικαιότερη κατανομή των τελών άρδευσης, μπορεί κανείς να μιλά για βήματα μπροστά στην αγροτική παραγωγή. Τέλος, το όλο εγχείρημα θα μπορούσε να συμπληρωθεί με την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των φορέων διαχείρισης των αρδευτικών έργων, των γνωστών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων, ώστε αυτοί να καταστούν πραγματικοί αρωγοί και υπηρέτες της αγροτικής οικονομίας, θα μπορούμε να μιλάμε για μια πραγματική μικρή μεταρρύθμιση στον κάμπο.
Τα παραπάνω, στα πλαίσια ενός ενιαίου φορέα διαχείρισης υδάτων αλλά και έργων, μπορούν να λειτουργήσουν σαν μοχλός ανάπτυξης της περιοχής.
Το ζήτημα του περιορισμού της σπατάλης νερού αλλά και του κόστους παραγωγής αγροτικών προϊόντων συνδέονται πολλαπλά και πολλές φορές η αντιμετώπιση του ενός επηρεάζει και το άλλο. Όσοι νοιάζονται πραγματικά για την αγροτική οικονομία και το περιβάλλον θα πρέπει να σκύψουν με προσοχή στα προβλήματα και να δώσουν άμεσα τις πολλές φορές αυτονόητες και προφανείς λύσεις. Ειλικρινής διάλογος χωρίς προαπαιτούμενα, χωρίς ιδεοληψίες και χωρίς κορώνες και κραυγές απαιτείται.

Αρθρο μου, από την σελίδα "Οικολογία" της εφημερίδας "ΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΗΧΩ" φύλλο Κυριακής 6 Δεκέμβρη 2009

Τριτοκοσμική εικόνα της Ελλάδας όσον αφορά τη διαχείρηση νερών

Καταπέλτης για τον παραλογισμό της εκτροπής του Αχελώου, η απάντηση του Επιτρόπου κου Δήμα στην ερώτηση που κατέθεσε ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Μ. Τρεμόπουλος. Στην απάντησή του εκ μέρους της Κομισιόν υπενθυμίζει την Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά που πρακτικά αποκλείει τη μεταφορά νερού από μια λεκάνη απορροής σε άλλη και ζητά μέχρι το ....... Δεκέμβριο Σχέδια Διαχείρισης ανά λεκάνη απορροής.

Η Κομισιόν θεωρεί πως το ζήτημα του Αχελώου θα πρέπει να αντιμετωπιστεί από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές στα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής. Σημειώνεται ότι οι λεκάνες απορροής του Αχελώου στη Δυτική Ελλάδα και του Πηνειού στη Θεσσαλία είναι χωριστές και κάθε μια χρειάζεται αυτοτελές Σχέδιο Διαχείρισης.

Επίσης, συμπληρώνει ότι «Τα κράτη μέλη πρέπει έως τις 22 Δεκεμβρίου 2009 να έχουν εκπονήσει τα σχέδια αυτά, έπειτα από δημόσια διαβούλευση. Τα σχέδια πρέπει να υποβληθούν στην Επιτροπή έως τις 22 Μαρτίου 2010 και, έπειτα από την υποβολή τους, η Επιτροπή θα αξιολογήσει προσεκτικά αν τα κράτη μέλη έχουν συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις που υπέχουν δυνάμει της οδηγίας. Σε περίπτωση που κράτος μέλος δεν έχει υποβάλει έκθεση έως τη λήξη της προθεσμίας ή δεν έχει συμμορφωθεί με άλλες απαιτήσεις της οδηγίας, η Επιτροπή θα λάβει μέτρα για εξασφάλιση της συμμόρφωσης». Η οδηγία για τα νερά είναι σαφής ως προς την ασυμβατότητα της μεταφοράς νερού από μια λεκάνη απορροής σε άλλη.

Θέτει επίσης μια σειρά οργανωτικών προϋποθέσεων για την καλύτερη διαχείριση των νερών των κρατών - μελών, τις οποίες οι προηγούμενες κυβερνήσεις καθυστέρησαν δραματικά να προωθήσουν, με αποτέλεσμα σήμερα η χώρα μας να μη διαθέτει ακόμη το σημαντικότερο διαχειριστικό εργαλείο της οδηγίας πλαίσιο για το νερό: τη παρακολούθηση. Χωρίς τη παρακολούθηση (προσωπικό, εργαστήρια, εξοπλισμός, θεσμικά μέτρα) δεν υπάρχει αξιόπιστη εικόνα της υφιστάμενης κατάστασης, δεν υπάρχουν περιβαλλοντικοί στόχοι αποκατάστασης και συνεπώς καθιστούν τα όποια Σχέδια Διαχείρισης κενά περιεχομένου.

Η δημόσια διαβούλευση, όρος κρίσιμος από την οδηγία 2000/60/ΕΚ για την οριστικοποίηση των Σχεδίων Διαχείρισης των λεκανών απορροής δεν έχει ποτέ και πουθενά προβλεφθεί. Ποια μέτρα θα πάρει για τη παρακολούθηση της κατάστασης και τη δημόσια διαβούλευση η νέα κυβέρνηση; Τι ακριβώς σκοπεύει να πράξει ως προς το απαράδεκτο σχέδιο εκτροπής του Αχελώου; Από τις Βρυξέλλες ο Μιχάλης Τρεμόπουλος δήλωσε: «Στα θέματα διαχείρισης των νερών η Ελλάδα παρουσιάζει την εικόνα τριτοκοσμικής χώρας. Η απάντηση της Κομισιόν για τον Αχελώο αποτελεί σαφή προειδοποίηση προς τη νέα ελληνική κυβέρνηση. Η τελευταία οφείλει τώρα να δώσει σαφή δείγματα γραφής αν θέλει να διατηρήσει την αξιοπιστία των διακηρύξεών της για μια πορεία που να σέβεται το περιβάλλον».