Στον ΔΗΜΗΤΡΗ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟ (Ελευθεροτυπία)
«Θέλω να δώσω μια ουτοπική διάσταση στην πολιτική». Ετσι περιγραφει το νέο του βιβλίο με τίτλο «Τι να κάνουμε;» (εκδόσεις «Κέδρος»), ο Ντανιέλ Κον Μπεντίτ. Πρωταγωνιστής του Μάη του '68 στο Παρίσι και από τα ιδρυτικά στελέχη των Πράσινων στη Γερμανία, ο Κον Μπεντίτ συν-προεδρεύει με τη Μόνικα Φρανσόνι στην κοινοβουλευτική ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο. * Λίγο πριν βρεθεί στην Ελλάδα για να παρουσιάσει το βιβλίο του για την πράσινη ανάπτυξη και την πολιτική του φιλοσοφία, την Τετάρτη στις 7.00 μ.μ. στο Μέγαρο Μουσικής (Αίθουσα Τριάντη), μας μίλησε για το μέλλον της Ευρώπης και τη δική του πολιτική στάση.
*Ησασταν ένας από τους ευρωβουλευτές που πρωτοστάτησε στη στήριξη της Ελλάδας. Γιατί το κάνατε αυτό;
-Εχω μια σταθερή θέση. Είμαι πάντα αλληλλέγυος στον αδύναμο. Ημουν αλληλέγγυος στους Βόσνιους απέναντι στην επιθετικότητα των Σέρβων, όσο κι αν δεν άρεσε στους Ελληνες. Τώρα είμαι αλληλέγγυος στους Ελληνες στο ζήτημα της οικονομικής κρίσης. Η Ευρώπη πάσχει από έλλειψη αλληλεγγύης. Κατά τα άλλα βρίσκω ότι ο προϋπολογισμός της Ελλάδας για εξοπλιστικά προγράμματα είναι σκανδαλώδης. Ενας τέτοιος προϋπολογισμός προετοιμάζει το έδαφος για τη διαφθορά, αφού ο τομέας των στρατιωτικών εξοπλισμών είναι παγκοσμίως ο πιο διεφθαρμένος. Αν η Ελλάδα θέλει ασφάλεια και με δεδομένο ότι αποτελεί μέλος της Ε.Ε., η Ενωση έπρεπε να εγγυάται την ασφάλειά της. Βρίσκω σκανδαλώδες το γεγονός ότι, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων που έγιναν με σκοπό τη βοήθεια στην Ελλάδα, αναγκάσαμε τη χώρα σας να αγοράσει υποβρύχια. Είναι γελοίο και παράλογο. Γιατί σας χρειάζονται τα υποβρύχια; Για να εμποδίσετε την Τουρκία να σας επιτεθεί; Πρέπει να τελειώνουμε μ' αυτά τα φαντάσματα του 19ου αιώνα.
*Πάντως στην Ελλάδα έχετε τη φήμη του υποστηρικτή των βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ ενάντια σε αμάχους στη Σερβία.
-Στον πόλεμο στην πρώην Γιουγκοσλαβία, υποστήριξα την επέμβαση του ΝΑΤΟ υπέρ της διάσωσης των βόσνιων αμάχων. Υστερα στο Κόσοβο η Σερβία επεδείκνυε μια επιθετικότητα απέναντι στους Κοσοβάρους. Ετσι, στη διάρκεια της επέμβασης στο Κόσοβο, ήμουν εναντίον των βομβαρδισμών και υπέρ μιας στρατιωτικής ειρηνιστικής επέμβασης μέσω ξηράς. Βλέπετε λοιπόν ότι είμαι λογικός.
*Τι πιστεύετε τώρα για την οικονομική κατάσταση στην Ευρώπη, μετά τη συμφωνία όλων των κρατών για τον μηχανισμό στήριξης;
-Στην πραγματικότητα υπάρχει ένα απόλυτο χάος στο κεφάλι των υπευθύνων. Για παράδειγμα, η συμφωνία δεν ορίζει ότι δεν έχουμε το δικαίωμα να βοηθήσουμε μια χώρα, ούτε όμως ότι είμαστε υποχρεωμένοι να τη βοηθήσουμε.Η Ε.Ε. δεν έχει βρει ικανοποιητικές απαντήσεις.
*Ποια θα ήταν μια ικανοποιητική απάντηση;
-Η δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού ταμείου, που θα μπορούσε να παρέχει ένα μεγάλο ευρωπαϊκό δάνειο. Από τη μία πλευρά θα μπορούσαμε να επενδύουμε σε οικολογικά ζητήματα κι από την άλλη να βοηθάμε χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα, όπως η Ελλάδα. Η παρούσα κατάσταση είναι παράλογη. Η Γερμανία δανείζεται με 1,5% τόκο για να προσφέρει τα χρήματα στην Ελλάδα με 5%. Βρισκόμαστε λοιπόν σε μια απόλυτη σύγχυση.
*Μετά από αυτές τις εξελίξεις πώς βλέπετε το μέλλον της Ε.Ε.;
-Δεν έχουμε ακόμα συνειδητοποιήσει τι σημαίνει ενωμένη Ευρώπη, ούτε έχουμε προετοιμάσει τα επόμενα βήματα. Σήμερα η Ε.Ε. επιτρέπει έναν οικονομικό δεσποτισμό και έναν εθνικό εγωισμό που μπλοκάρει την πρόοδό της. Οφείλουμε να κατευθυνθούμε προς μια -όσο δύσκολο κι αν είναι- Ευρώπη πέρα από τα έθνη. Εχουμε ανάγκη από περισσότερη Ευρώπη, κάτι που ούτε οι κυβερνήσεις, ούτε οι λαοί εννοούν να καταλάβουν.
*Πώς βλέπετε την κατάσταση στη Γαλλία με τον Σαρκοζί, το φαινόμενο Μπερλουσκόνι στην Ιταλία και την κυβέρνηση Παπανδρέου στην Ελλάδα;
-Ο Σαρκοζί δεν κατάφερε να υλοποιήσει τις προεκλογικές υποσχέσεις. Και δεν νομίζω να τα καταφέρει τα επόμενα δύο χρόνια. Πρέπει να υπάρξει μια νέα αριστερά στη Γαλλία που, συμμαχώντας με τους οικολόγους, να μπορεί να προτείνει μια εναλλακτική λύση. Η Ιταλία με τον Μπερλουσκόνι δείχνει αυτό που αποκαλώ περιπέτεια της δημοκρατίας. Μια περιπέτεια που μπορεί να οδηγήσει και σε έναν εφιάλτη. Για την Ελλάδα δεν είμαι ο κατάλληλος άνθρωπος για να σχολιάσω την κυβέρνηση. Πάντως, νομίζω ότι προσπαθεί να ανταποκριθεί στην κρίση με ένα συνολικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. Το ζήτημα είναι αν ο πρωθυπουργός σας είναι ικανός να κατονομάσει τους υπεύθυνους της διαπλοκής που οδήγησαν στην καταστροφή. Γιατί αναμφισβήτητα υπήρχαν κάποιοι διαπλεκόμενοι που επωφελήθηκαν από τη διαφθορά του συστήματος.
*Περιγράφετε την κρίση ως οικολογική, οικονομική και κοινωνική. Πώς όμως ένα προϊόν του καπιταλιστικού συστήματος θα αντιμετωπιστεί ριζικά χωρίς την ανατροπή του καπιταλισμού;
-Μέσω αυτού που ονομάζω ριζοσπαστικό ρεφορμισμό, ριζοσπαστικές ιδέες και συμμετοχή στις θεσμικές διαδικασίες. Πρέπει να υιοθετήσουμε ρυθμίσεις που να οδηγούν σε μια εκ βαθέων αναμόρφωση του καπιταλισμού. Τώρα είναι η εποχή που θέτουμε τις βάσεις για ένα σύστημα που να ρυθμίζει τη λειτουργία του καπιταλισμού και ταυτόχρονα να τον μεταλλάσσει.
*Είναι αποτελεσματική αυτή η στρατηγική;
-Πιστεύω ότι βοηθάει στην εξέλιξη του πολιτικού και κοινωνικού γίγνεσθαι. Από την άλλη τι σημαίνει αποτελεσματικότητα στην πολιτική; Αυτή η εποχή εγκυμονεί τη δυνατότητα κάποιων αγώνων που μόνο η ιστορία θα δείξει το αποτέλεσμά τους. Η εξέγερση του Δεκεμβρίου του 2008 στην Ελλάδα έκανε αίσθηση σε παγκόσμιο επίπεδο και προκάλεσε πολλές συζητήσεις και αλλαγές στην πολιτική άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
*Πάντως, από το 1970 είχατε χαράξει μια πολιτική πορεία όπου στα άρθρα σας τουλάχιστον η οικολογία ήταν συνάρτηση της αυτονομίας σύμφωνα με τον Καστοριάδη.
-Πραγματικά η αυτονομία, η παραγωγη νέων ιδεών όπως την είχε εκφράσει ο Καστοριάδης, είναι εναρμονισμένη με την οικολογία. Θυμάμαι και μια συζήτηση που είχαμε κάνει το 1970 με αφορμή το βιβλίο «Από την οικολογία στην αυτονομία» όπου για μένα η οικολογία ήταν ακριβώς η κατάλληλη πλατφόρμα ιδεών για να επαναπροσδιορίσουμε την πολιτική ως διαδικασία παραγωγής ιδεών και να της δώσουμε ένα νέο νόημα.
*Γράφετε ότι οι επαναστάτες είναι επικίνδυνοι ή αδύναμοι. Δεν απαιτείται όμως ένα είδος επανάστασης όπως το '68 ώστε οι άνθρωποι να αλλάξουν ριζικά τρόπο ζωής;
-Αναμφίβολα οι επαναστάτες είναι επικίνδυνοι. Πάρτε για παράδειγμα τη Ρωσία, την Κίνα ή την Κούβα. Ολες οι επαναστάσεις που πέτυχαν οδήγησαν στην απολυταρχία. Οταν απέτυχαν επανέφεραν τον φασισμό όπως στη Γερμανία το '30. Φυσικά έχετε δικαίωμα να αναρωτιέστε αν χρειάζεται μια επανάσταση όπως αυτή του '68, που πραγματικά άλλαξε την κοινωνία. Υπάρχουν τα κοινωνικά κινήματα, υπάρχουν τώρα οι κοινωνικές αντιδράσεις και όλα θα συνεχιστούν. Ισως μάλιστα να ριζοσπαστικοποιηθούν σε βαθμό που δεν μπορούμε να προβλέψουμε. Ομως μια επανάσταση δεν είναι επανάσταση όταν τελικά οδηγεί στην κατάληψη της εξουσίας. Υπάρχουν κοινωνικά κινήματα που έχουν ανακατευτεί με τα οικολογικά κινήματα. Είναι αμυντικά κινήματα που θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο χωρίς όμως να έχουν ολοκληρωμένες προτάσεις για το μέλλον. Αν διαβάσουμε την ιστορία του εργατικού κινήματος, θα δούμε ότι αυτό ήταν που άλλαξε τον καπιταλισμό. Εμείς μπορούμε να συνεχίσουμε τον αγώνα.
*Πόσο έχετε αλλάξει από τον Κόκκινο Ντάνι του '68; Πώς αισθάνεστε σε σχέση με τον νέο που σήκωνε τη γροθιά με φόντο τα οδοφράγματα;
-Δεν σήκωνα τη γροθιά μου, χαμογελούσα. Η πιο διάσημη φωτογραφία μου με δείχνει να χαμογελάω. Απέναντι στην εξουσία χρειάζεται χαμόγελο και εξυπνάδα.
*Και όταν σας κατηγορούν ότι εκμεταλλευθήκατε τον Μάη;
-Δεν μου αρέσει να μιλάω για το παρελθόν μου, γι' αυτό και έγραψα και το βιβλίο «Ξεχάστε το '68». Ωστόσο, συνεχίζω να εξελίσσομαι πολιτικά, και ας υπάρχουν άνθρωποι που λένε ότι πρόδωσα το παρελθόν μου. Στο κάτω κάτω πάντα υπήρξα ένας «προδότης». Από την εποχή που η εξουσία του Ντε Γκολ έλεγε «απελάστε τον Γερμανοεβραίο Κον Μπεντίτ».
Μιλώντας στην Deutsche Welle ο «κόκκινος Ντάνι» κατηγορεί για μία ακόμα φορά τη Γαλλία και τη Γερμανία ότι πίεζαν την Ελλάδα για να συνεχιστούν ή και να ανανεωθούν εξοπλιστικά προγράμματα σε αντάλλαγμα για την οικονομική βοήθεια στα πλαίσια του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης.
