Δεν χαϊδεύουμε αυτιά, λέμε αλήθειες και επιδιώκουμε βιώσιμες λύσεις.

Συμπεράσματα του στρογγυλού τραπεζιού που έγινε στη Λάρισα (31-3-2014) από τους Οικολόγους Πράσινους

·Δεν χαϊδεύουμε αυτιά, λέμε αλήθειες και επιδιώκουμε βιώσιμες λύσεις

   ·Να υπερασπίσουμε το νερό ως κοινό αγαθό

Τη Δευτέρα 31-3-14 πραγματοποιήθηκε ειδική εκδήλωση στη Λάρισα με τη συμμετοχή δυο υποψηφίων ευρωβουλευτών των Οικολόγων Πράσινων και με θέμα «εναλλακτικές προσεγγίσεις διαχείρισης υδάτινων πόρων- τα κοινά αγαθά και η κρίση».

Ο υποψήφιος ευρωβουλευτής Βαγγέλης Πισσίας, ομότιμος καθηγητής του ΤΕΙ Αθήνας και ειδικός στα ζητήματα διαχείρισης υδάτινων πόρων, τόνισε ότι η βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων απαιτεί σοβαρή μελέτη, σχεδιασμό και υλοποίηση- παρακολούθηση υπό δημόσιο έλεγχο, ανεπηρέαστη από την εργολαβική λογική των μεγάλων έργων του παρελθόντος. Ειδικότερα για την περίπτωση της Θεσσαλίας υποστήριξε ότι οι σχεδιασμοί των εκτροπών που επιδιώκονται αποτελούν μεθοδολογίες που ανήκουν στο παρελθόν, που δεν μπορούν να γίνουν από την διεθνή επιστημονική κοινότητα αποδεκτές και όσοι της προώθησαν ή τις προωθούν εξαπάτησαν τους αγρότες υποσχόμενοι ένα ανέφικτο, ένα μη βιώσιμο και περιβαλλοντικά μη αποδεκτό έργο. Η σημερινή σχεδιαστική αντίληψη υδραυλικών έργων επιβάλλει να υιοθετηθεί, όπως γίνεται σήμερα σε όσες χώρες σέβονται –έστω και μετά από σφάλματα δεκαετιών- την αρχή της βιώσιμης διαχείρισης του νερού ανά λεκάνη απορροής με μικρά διαδοχικά φράγματα εμπλουτισμού ή και ταμίευσης του νερού.

Ο υποψήφιος ευρωβουλευτής Ηλίας Γιαννίρης, τέως επίκουρος καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης, αναφέρθηκε στην έννοια των κοινών αγαθών, στις κρίσιμες αξίες που αυτά σηματοδοτούν για την ύπαρξη της κοινωνίας, και στη σημασία της υπεράσπισης των «κοινών» απέναντι στη νεοφιλελεύθερη απορρύθμιση που έχει ως στόχο τη βραχυπρόθεσμη απληστία.

Αναλυτικότερα:

1.Σήμερα υπάρχει μια πολυδιάστατη κρίση, οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική και «η υπόσχεση των Κοινών» μπορεί να προσφέρει τις κατάλληλες προσεγγίσεις,ωθούμενη από τη δύναμη της πληροφορίας και της γνώσης. Η σημερινή κοινωνία πρέπει να συντονιστεί με τις αξίες που σηματοδοτούν τα Κοινά.

2.Πρέπει να επιλέξουμε συνειδητά τη βιωσιμότητα και το στόχο της βιώσιμης ευημερίας και να αφήσουμε πίσω μας έννοιες όπως αυτή της «μεγέθυνσης-ανάπτυξης» και της γραμμικής χρήσης των πόρων, που στηρίζονται στη σπάταλη και καταναλωτική λογική του «παράγω- μεταφέρω- καταναλώνω- πετάω». Πρέπει να επανεξετάσουμε τα πολωτικά- συγκεντρωτικά ιεραρχικά συστήματα διοίκησης και διαχείρισης.

3.Η κρίση μπορεί να μετασχηματιστεί σε ευκαιρία μέσω της ενεργοποίησης των πολιτών, με πολιτικές πλήρους αξιοποίησης του κοινωνικού κεφαλαίου,στην κατεύθυνση της κοινωνικής οικονομίας.

4.Πρέπει να εγκαταλειφθεί, το υπερκαταναλωτικό μοντέλο που είχαμε τόσα χρόνια στην οικονομία μας. Το ελληνικό κράτος δανειζόταν χρήματα και τα μοίραζε απλόχερα, χωρίς να σκέφτεται πως θα αποπληρώσουν οι επόμενες γενεές τα δανεικά.

5.Το ίδιο μοντέλο διαχείρισης υπηρετήθηκε και για το νερό στη Θεσσαλία, στα πλαίσια μικροπολιτικών και πελατειακών παιχνιδιών. Το μοντέλο αυτό επέφερε τελικά ένα οξύτατο υδατικό πρόβλημα στη Θεσσαλική πεδιάδα με επιπτώσεις στους αγρότες. Χωρίς ένα πρόγραμμα σύγχρονης αντίληψης για τη διαχείριση της επιφανειακής απορροής με έργα αύξησης της κατείσδυσης και έργα αποταμίευσης του νερού σε ένα εκτεταμένο δίκτυο μικρών και μεσαίων ημιορεινών και ορεινών ταμιευτήρων, χωρίς ένα πρόγραμμα ελέγχου, προστασίας και ρύθμισης της ροής του Πηνειού ποταμού, χωρίς μέτρα αντιμετώπισης της σπατάλης λόγω απωλειών και λόγω έλλειψης «κουλτούρας» στο μέγα ζήτημα του νερού, χωρίς αναγνώριση της νέας επιστημονικής-τεχνικής αρχής περί προτεραιότητας ανάπτυξης μικρών και πολύμορφων τεχνικών υδροσυστημάτων, καταλήξανε οι κρατικές αρχές και οι τεχνικοί τους σύμβουλοι στο ανέφικτο συμπέρασμα ότι χρειάζεται τώρα επιπλέον “εισαγόμενο” νερό από την λεκάνη του Αχελώου και στο μέλλον ποιος ξέρει από πού αλλού.

6.Το πρόβλημα είναι επιλύσιμο, στη βάση όμως μιας άλλης κατεύθυνσης, βασισμένης στην Κοινοτική Οδηγία για τα νερά, ώστε να σχεδιαστούν νέες εναλλακτικές τεχνικές δυνατότητες διαχείρισης και τεχνικές εξοικονόμησης ή/και επανάχρησης.Η λύση βρίσκεται πρωταρχικά στην κατεύθυνση της εξοικονόμησης νερού επιδιώκοντας την επιστημονικά-οικονομικά-κοινωνικά τεκμηριωμένη αναδιάρθρωση των καλλιεργειών. Η λύση αυτή μπορεί να συνδυαστεί με την αποτελεσματική διαχείριση της ζήτησης, τη συνεργασία των χρηστών-παραγωγών με την δημόσια αρχή και με τον δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο.

7.Σήμερα πως μπορεί να γίνει σχεδιασμός εξοικονόμησης νερού, όταν απουσιάζει ο γενικός σχεδιασμός, υπάρχουν αγνώστου αριθμού παράνομες γεωτρήσεις και πολλά παράνομα φράγματα που στραγγίζουν τον Πηνειό, όταν υπάρχουν αρδευτικά δίκτυα που έχουν υψηλές απώλειες νερού λόγω έλλειψης συντήρησης και παλαιότητας, κυρίως όταν το δίκτυο είναι ανοικτό και χωμάτινο;

8.Θα ήταν απολύτως μη αποδεκτό αν στη Θεσσαλία ερχόταν τελικά εισαγόμενο νερό, με τεράστιο περιβαλλοντικό και οικονομικό κόστος, από τον Αχελώο, και ένα μεγάλο μέρος του να χανόταν στη διαδρομή μέσα στα αρδευτικά δίκτυα λόγω εξάτμισης και διήθησης. Εκτιμήσεις σε διάφορες επιστημονικές μελέτες αναφέρονται σε απώλειες έως και 50% του νερού που χρησιμοποιείται σήμερα για άρδευση. Αν δεχτούμε τις εκτιμήσεις του 1995 για 1600 hm³ετήσια αρδευτική ζήτηση προκύπτει ότι η εξοικονόμηση νερού ενδέχεται να είναι σημαντικότερη από την ίδια την εκτροπή του Αχελώου.

9.Αποτελεί βασικό ζητούμενο σήμερα για την εξοικονόμηση νερού η επιστημονικά τεκμηριωμένη αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, είναι σημαντικότερη από την ίδια την εκτροπή του Αχελώου,ο εκσυγχρονισμός και η συντήρηση των αρδευτικών δικτύων. Εξοικονόμηση νερού μπορεί να επιτευχθεί και με μέτρα όπως η εφαρμογή κατάλληλων καλλιεργητικών και αρδευτικών τεχνικών από τους αγρότες, ο έλεγχος της κατανάλωσης νερού από τις γεωτρήσεις, το άμεσο κλείσιμο όλων των παράνομων γεωτρήσεων, η κοστολόγηση της χρήσης του αρδευτικού νερού κ.α.. Επιπλέον μπορεί να γίνει αξιοποίηση του χειμερινού πλεονάσματος νερού.

10.Για τη σωστή και αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων απαιτείται ο συντονισμός όλων των αρμόδιων φορέων και προπαντός η συνεργασία τους με τους αγρότες. Απαραίτητη προϋπόθεση για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι η διαθεσιμότητα αξιόπιστων και επικαιροποιημένων δεδομένων γιατί έτσι θα έχουμε την εφαρμογή σωστών διαχειριστικών μέτρων. Προτείνουμε την εγκατάσταση ενός σύγχρονου δικτύου λήψης υδρομετρικών, μετεωρολογικών και ποιοτικών δεδομένων και τη δημοσίευση τους σε πρωτογενή μορφή σε ειδικό δικτυακό τόπο με ελεύθερη πρόσβαση σε όλους.

11.Για την εξεύρεση αποτελεσματικών αλλά και ταυτοχρόνως περιβαλλοντικά βιώσιμων λύσεων στο υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας προτείνουμε να ξεκινήσει ένας δημόσιος διάλογος σε εθνικό αλλά και σε τοπικό επίπεδο,που να καταλήξει σε ένα συνολικό σχέδιο δράσης με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης για τη διαχείριση των υδατικών πόρων και την παράλληλη προστασία του περιβάλλοντος.